Aykurt Ç., Demirel F.(Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2014 - 2018
-
Proje Türü:
TÜBİTAK Projesi
-
Başlama Tarihi:
Aralık 2014
-
Bitiş Tarihi:
Aralık 2018
Proje Özeti
Selanik Sultan II. Murad döneminde (1430) kesin olarak Osmanlı sınırlarına katılmıştır. Çeşitli ve çok kültürlü nüfusu ile
kozmopolit bir özellik gösteren Selanik, XIX. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun en modern şehirlerinden birisi olmuştur (Kiel,
2009, s. 352). Yaklaşık beş yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olduktan sonra 1912’de Yunan Krallığı’na bağlanan
Selanik’in Bizans dönemi için binlerce çalışma yapılmışken, Osmanlı dönemi ile ilgili yapılan çalışma oldukça azdır
(Anastassıadou, 2001, s.2). Osmanlı İmparatorluğu’nun eğitim reformu sürecinde, Selanik ayrı bir öneme sahip olmuştur. Bu
süreçte Selanik’te, ibtidâî, rüşdiye ve idâdî (özel ve resmi) dışında, sanayi, ziraat, jandarma, hukuk, sağır ve dilsiz mektepleri ile
askeri rüşdiye ve idâdî mektebi açılmıştır. Ayrıca vilayette gayrimüslimlere ait pek çok rüşdiye ve idâdî mektebi bulunmaktadır.
Bunların yanında vilayette yabancı devletler tarafından açılmış okullar da mevcuttur. 19. yüzyılın ikinci yarısında Selanik vilayeti
Selanik, Drama, Siroz, Görice ve Manastır sancaklarından oluşmaktadır. 1864 sonrası idari yapılanmada Manastır ve Görice
vilayetten ayrılmıştır. Proje kapsamında Selanik şehri başta olmak üzere vilayetin kapsadığı tüm alan araştırmaya dâhil
edilecektir.
Osmanlı eğitim sisteminin modernleşmesi sürecinin Selanik vilayetine yansımaları konusunda herhangi bir çalışma
yapılmamıştır. (17-22 Ekim 2011 tarihleri arasında, Makedonya’da gerçekleştirilen 7. Atatürk Kongresi’nde, Proje yürütücüsü
tarafından “Selanik Vilayetinde Modern Eğitim Kurumlarının Teşkili ve Gelişimi” isimli bir bildiri sunulmuştur.) Bu proje
kapsamında modernleşme sürecinde Selanik vilayetinde eğitim ve eğitim kurumlarının gelişimi ele alınacaktır. Bu çalışma
Osmanlı İmparatorluğu döneminde (1850-1912) Selanik vilayetinin eğitim alanındaki gelişimini ortaya koyacaktır. Bu çalışma
Selanik vilayetiyle ilgili bu alandaki literatür boşluğunu dolduracağı gibi Makedonya (Osmanlı Devleti’nde Selanik, Manastır ve
Kosova vilayetlerinin bulunduğu bölge) ve Balkanlarla ilgili yapılacak çalışmalar için bir kaynak teşkil edecektir.
Proje kapsamında, Selanik’le ilgili araştırma eserlerin incelenmesinden sonra öncelikle Başbakanlık Osmanlı Arşivinde
konu ile ilgili belge taraması yapılacaktır. İstanbul, Erzurum’da (Seyfettin Özege Bölümü) bulunan kütüphanelerden Selanik
vilayet salnameleri temin edilecektir. Dönemin gazeteleri ve özellikle Rumeli gazetesi taranacaktır. Bu çalışmalardan sonra
Selanik vilayetinin eğitim alanındaki gelişimi, eğitim kurumlarının kuruluşu ve gelişimi ortaya konacaktır. Tüm bu çalışmaların 36
aylık bir zaman diliminde tamamlanması planlanmaktadır.