Fen bilimleri öğretmen adaylarının yerel sosyobilimsel konulara ilişkin argümantasyon ve sosyobilimsel muhakeme becerilerinin geliştirilmesi: Kızılırmak Deltası Örneği

TÜBİTAK Projesi, 2022 - 2024

Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
Başlama Tarihi: Mayıs 2022
Bitiş Tarihi: Mayıs 2024

Proje Özeti

Artan toplumsal ihtiyaçlarla birlikte, bilim gelişmekte ve bilimsel gelişmelerle de toplum gelişip değişmektedir. Bu değişimler toplumda ikilemlere sebep olabilmektedir. İkilem içeren, karmaşık konular sosyobilimsel konular olarak ifade edilmektedir. İçinde yaşanılan toplumun sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik bağlamına uygun konuların argümantasyon sürecine içerik oluşturması ve öğrencilerin kendi yaşadıkları şehirdeki gerçek problemler hakkında karar vermelerinin araştırmanın doğası için anlamlı bir eylem olarak düşünülmektedir. Nitekim ilgili alan yazında gerçek sosyobilimsel konuların, öğrencilerin argümantasyon ve karar verme süreçlerinde içerik olarak kullanılabileceği belirtilmektedir. Araştırma önerisini özgün kılan öncelikli durumun, UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici listesinde yer alan Kızılırmak Deltası’na ait yerel sosyobilimsel konuların ele alınması olduğu düşünülmektedir. Türkiye’de yerel sosyobilimsel konuların az sayıda çalışılan bir konu olması ve yerel sosyobilimsel konuların nasıl ele alınacağı, hangi öğretim yöntem ve teknikleriyle birleştirilebileceğini ve yerel SBK’ların formal ve informal ortamlarda nasıl kullanılabileceğini gösteren rehber çalışmalara ihtiyaç duyulması yönleriyle bu araştırmanın özgün bir çalışma olduğu düşünülmektedir.

Bu projede, Kızılırmak Deltası’na ait argümantasyon temelli yerel sosyobilimsel öğrenme etkinliklerinin geliştirilmesi, okul dışı ve sınıf ortamında sergilenerek tartışılması ve bu yolla fen bilimleri öğretmen adaylarının argümantasyon becerileri ve sosyobilimsel muhakeme becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Tasarım Tabanlı Araştırma (TTA) yöntemi ile yürütülecek projenin üç ana aşamada gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. İlk aşama olan ihtiyaç analizinde, öncelikle yerel SBK konusunda yurtiçi ve yurt dışı alan yazın incelenerek; yerel SBK senaryolarının tasarım ilkeleri, yerel SBK öğretimi sürecinde hangi yöntem ve tekniklerin kullanılabileceği ve yerel SBK öğrenme ortamının nasıl düzenleneceği hakkında bilgiler tespit edilecektir. Sonrasında ise Kızılırmak Deltası’na ilişkin çevresel boyutu ağırlıklı yerel sosyobilimsel konu içerikleri geliştirmek amacıyla alan etüt çalışması(fizibilite) gerçekleştirilecektir. İkinci aşamada ise ADDIE modelinin tasarım, geliştirme ve uygulama basamakları izlenerek, birinci aşamada tespit edilen yerel bağlamlar temelinde sosyobilimsel senaryo içerikleri tasarlanarak uygulanacaktır. Son aşamada ise uygulanan argümantasyon temelli yerel sosyobilimsel öğrenme etkinliklerinin fen bilimleri öğretmen adaylarının argümantasyon becerileri ve bilimsel muhakeme becerileri üzerindeki etkisi ortaya konacaktır. Bu amaçla Argümantasyon Becerileri Belirleme (ABB) Ölçeği, Sosyobilimsel Muhakeme Yeteneği Ölçeği ve yarı yapılandırılmış görüşme veri toplama araçları olarak kullanılacaktır. Bununla birlikte uygulama süreci boyunca sınıf içi/dışı gözlemden elde edilen alan notları ve yerel SBK öğretimi sürecinde doldurulan çalışma yapraklarından elde edilen veriler de araştırma sürecinde değerlendirilecektir. Verilerin analizi nicel ve nitel veri analizi ile yapılacaktır.