AİLE İŞLETMELERİ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN SAĞLANMASINDA AİLE DEĞERLERİNİN VE AİLE ANAYASASININ YERİ VE ÖNEMİ ÜZERİNE BİR DURUM ÇALIŞMASI

Sağlam K., Öneren M.

III. INTERNATIONAL ISTANBUL SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS, İstanbul, Türkiye, 8 - 10 Ocak 2021, ss.163-171

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.163-171
  • Yozgat Bozok Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türkiye ekonomisinde önemli bir payı olan aile işletmelerinden bazıları uzun yıllar faaliyetlerini sürdürürken bazıları ikinci kuşaktan sonra iflasın eşiğine gelmektedir. Aile işletmelerinin sürdürülebilirliğini etkileyen unsurlar ile ilgili literatür de pek çok çalışma yer almaktadır. Bu çalışmalar genellikle aile işletmelerinde kuşak çatışmaları, yönetim yapısı, kurumsallaşma gibi konuları ele almaktadır. Bu çalışmada küçük ölçekli aile işletmelerinin benimsediği değerleri tespit etmek, aile anayasası hakkındaki görüşlerini öğrenmek ve sürdürülebilirliğin sağlanmasında aile değerleri ve aile anayasasının önemini ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılarak tasarlanmıştır. Veriler kartopu örnekleme yoluyla elde edilmiştir. Bu kapsamda farklı sektörlerde faaliyet gösteren 3 küçük ölçekli aile işletmesinin yöneticileri/genel müdürleri ile görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler sonucunda elde edilen veriler içerik analizi ile raporlaştırılmıştır. Buna göre araştırmaya katılan küçük ölçekli aile işletmelerinin aile büyüğüne saygı, kardeşler arası güven, birlik ve beraberlik gibi ailevi değerlere sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Bu değerlere bağlı olarak aile anayasasına yakın zamana kadar sıcak bakılmadığı ancak aile içi yaşanan fikir ayrılıkları, kişisel menfaatler, güvensizlikler sonucu aile anayasasının gerekliliğinin anlaşıldığı ifade edilmiştir. Aile anayasasının gelir dağılımı, görev tanımı, mal paylaşımı, yöneticiler arasındaki ilişkiler gibi konuları kapsaması gerektiği ve aile anayasasının aile bireyleri dışında danışmanlık şirketleri tarafından hazırlanması gerektiği üzerinde önemle durulmuştur. Sürdürülebilirlik açısından aile işletmelerinin bir an önce temel değerlerinden yola çıkarak bir aile anayasası oluşturması gerekliliği ifade edilmiştir. Aksi halde işletme faaliyetlerinin kendilerinden sonraki kuşak tarafından devam ettirilemeyeceğini belirten yöneticiler anayasa hazırlama sürecinde etkili olan unsurları çevrede meydana gelen değişim ve gelişim, yeni kuşağın beklenti ve ihtiyaçları, aile bireyleri arasındaki ilişkilerin bozulması olarak belirtmişlerdir. Aile anayasasının oluşturabileceği dezavantaj olarak yalnızca aile bireylerinin aile anayasasını kabullenme ve benimseme de zorlanabileceği ifade edilmiştir.