Yozgat Ekolojik Koşullarında Yerli ve Yabancı Kenevir Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi


Yılmaz G., Yazici L., Yıldırım C., Akdaş O., Özük A. R., Karakoç E., ...More

III. INTERNATIONAL (XV. NATIONAL) FIELD CROPS CONGRESS, Tokat, Turkey, 19 - 21 September 2024, pp.56-57

  • Publication Type: Conference Paper / Summary Text
  • City: Tokat
  • Country: Turkey
  • Page Numbers: pp.56-57
  • Yozgat Bozok University Affiliated: Yes

Abstract

Kenevir Cannabinaceae familyasına ait, Cannabis cinsi Cannabis sativa L. türü olan tek yıllık, 2n=20 kromozomlu, yabancı döllenen bir bitkidir. Bu bitki dünyanın en eski kültür bitkilerinden biri olup günümüzde birçok farklı alanda kullanılan önemli bir endüstri bitkisidir. Kenevir, son yıllarda başta ABD, Kanada ve AB ülkelerinde olmak üzere gittikçe yaygınlaşan ve ciddi bir ekonomik hacim oluşturan bir sektör haline gelmiştir. Kenevir bitkisinin lifleri tekstil plastik ve inşaat malzemesi; yaprak ve çiçekleri ilaç ve kozmetik endüstrisi; tohumu ise birçok fonksiyonel gıdalar gibi çok farklı alanlarda kullanılabilmektedir. Bu projede, yurt içi ve yurt dışında tescil edilmiş farklı kenevir çeşit ve populasyonların Yozgat ekolojik koşullarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi, yeni kenevir çeşit geliştirme çalışmalarına başlangıç materyali oluşturması, sanayi sektörü ve üreticilere standart çeşitler sunulabilmesi amaçlanmıştır. Proje 2022 ve 2023 yıllarında Yozgat Bozok Üniversitesi Araştırma ve Uygulama deneme arazisinde yürütülmüştür. Çalışmada toplam 19 farklı kenevir çeşit ve populasyonu (Narlısaray, Maltepe 1, Maltepe 2, Maltepe 3, Maltepe 4, Eminönü 1, Eminönü 2, Eminönü 3, Kavacık, Van, Mısır Çarşısı, Yurt Dışı Genotip, Vezir, Finola, Futura 75, Santhica 27, USO 31, Ferimon, Fedora 17) kullanılmıştır. Denemede popülasyon ve çeşitler tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak ekilmiştir. Çeşit ve populasyonların 2022 ve 2023 yıllarına ait ortalama değerlerine göre; bitki boyu değerleri 94,60- 220,60 cm, teknik sap uzunluğu 70,27- 177,77 cm, sap çapı 3,30- 11,13 mm, biyolojik verim 53,89- 3548, 89 kg/da, kuru sap verimi 35,00- 837,78 kg/da, lif verimi 12,10- 249,46 kg/da, lif oranı %21,67- %51,82, tohum verimi 105,00- 324,36 kg/da arasında değişim göstermiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, Yozgat ve benzer ekolojik koşullarda tohum üretimi için yüksek tohum verimine sahip olan monoik çeşitlerden Fedora17 ve Ferimon çeşitleri, dioik çeşit/populasyonlardan Eminönü- 2, Maltepe- 4, Mısır Çarşısı, Van ve Vezir kullanılması tavsiye edilirken, lif amaçlı üretimde yüksek lif verimine sahip monoik çeşitlerden Futura-75, dioik çeşit/populasyonlardan ise Eminönü- 1, Maltepe- 4, Narlısaray ve Vezir tavsiye edilmektedir.