Güncel Gelişmeler Işığında Türkiye’de Yeni Büyükşehir Modelinde Kırsal Mahalleler

Ekinci E.

3. Uluslararası İnsan Çalışmaları Kongresi, Ankara, Türkiye, 13 - 15 Kasım 2020

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Yozgat Bozok Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türkiye’de büyükşehir belediyesi modeli, 6360 sayılı Kanun ile getirilen değişikliklerin 2014 yılı yerel seçimleri ile birlikte yürürlüğe girmesi ile yeni bir boyuta taşınmıştır. Bu modelde büyükşehir olan illerin mülki sınırı ile büyükşehir belediyesi sınırı bütünleştirilmiş; bu sınırlar içerisinde kalan, kırsal/kentsel, şehir merkezine uzak/yakın, nüfusu büyük/küçük tüm belde ve köylerin tüzel kişilikleri son bulmuştur. Tüzel kişilikleri kaldırılan bu birimler, bağlı bulundukları büyükşehir ilçe belediyelerinin birer mahallesi olmuşlardır. Bu şekilde büyükşehir sınırları içerisinde kalan ve mahalle statüsüne dönüştürülen köyler ve şehirden uzak, kırsal özellik taşıyan beldeler, literatürde “kırsal mahalle” olarak adlandırılmıştır. Tüzel kişiliklerin bir kanun ile son bulmasının anayasaya aykırılığı, kırsal mahallelerde yaşayanlara getirilen mali yük, eskiden köylere ait çayır, mera gibi alanların belediyelerin tasarrufunda olmasının tarım ve hayvancılık faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyeceği, kırsalda temsil ve siyasal katılım kanallarının daraltılması, belediyelerin tarımsal faaliyetlerle ilgili alt yapısının olmaması gibi eleştirilerin hedefi olan yeni büyükşehir modelinde kırsal mahalleler konusu yaklaşık 6 yıldır Türkiye’nin yerel yönetim gündemlerinden birisi olmuştur. Çalışmada, öncelikle yeni büyükşehir modelinde kırsal mahalle olarak nitelendirilen köy ve beldelerin yapısal ve işlevsel değişim süreci, kırsal mahallere olan etkileri kapsamında 6360 sayılı Kanun’a yöneltilen eleştiriler, mevcut durum ile 30 Eylül 2020 tarihinde TBMM’ye AK PARTİ tarafından sunulan kırsal mahalleleri ilgilendiren yeni yasa teklifi değerlendirilecektir. Çalışmanın amacı, yerel yönetimlerle ilgili güncel düzenlemeler ışığında konuyla ilgilenen araştırmacılara kaynak olmak ve kırsal mahallelerin daha iyi yönetilebilirliğinin bilimsel olarak tartışılmasını sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler: 6360 sayılı Kanun, büyükşehir belediyesi, kırsal mahalle, yerel temsil, yerel yönetimler.


Metropolitan municipality model in Turkey has been transformed into a new form when the changes made in accordance with the law no. 6360 came into force with the local elections of 2014. In this model, the local borders of metropolitan cities have been integrated with the borders of metropolitan municipality borders; and the legal entities of all towns and villages came to an end whether they are rural/urban, near/far from the city centre or densely populated or not. These units, whose legal entities were abolished, have become districts of the metropolitan municipality to which they are connected. In this way, these villages and towns which are far from the city and have rural characteristics, and stay within the borders of metropolitan municipalities and transformed into districts have been called “rural districts” in the literature. The rural districts matter in the new metropolitan model which is on the firing line for criticism such as that legal entities’ abolished with a law being unconstitutional, the financial burden place on the people living in rural districts, the negative effects of municipality control on meadows and pastures, which used to be controlled by the village previously, on agriculture and husbandry, the narrowing of representation and political participation channels in rural areas, and municipalities’ not having infrastructures for agricultural activities, has been one of the local government agendas of Turkey for nearly 6 years. In the study, first of all the structural and functional period of change for villages and towns which are called rural districts in the new metropolitan model, the criticism against the law no. 6360 in terms of its effects on rural districts, the current situation and the legislative proposal suggested by AK PARTY to the TGNA on 30 September 2020 which is about the rural districts will be evaluated. The aim of this study is to provide a source for researchers interested in the subject in the light of current regulations about local governments and to ensure the scientific argument for a better governing of rural districts.

Keywords: Law No. 6360, metropolitan municipality, rural neighborhood, local representation, local administrations.