Akademik Veri Yönetim Sistemi
WORLD WOMEN CONFERENCE-V, Baku, Azerbaycan, 7 - 08 Mart 2023, ss.269-276
Günümüzde annelik ve babalık izni; doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası süreçten başlayarak çiftlerin ebeveyn olma yolculuğunu etkilemektedir. Ebeveyn olma kavramı yasal olarak kişilere tanımlanmasına rağmen, annelik ve babalık izni gölgesinde şekillenmektedir. Son yıllarda kadının iş hayatına katılımının artmasıyla kadın ve erkek arasındaki eşitsizlik azalma eğilimi göstermektedir. Bu durum beraberinde kadının ebeveynlik rolünü, çocuk bakımına babalarında katılımını etkilemiştir. Ülkemizde 2016 yılında yapılan düzenlemeler neticesinde annelik izni doğum öncesi sekiz hafta ve doğum sonrası sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süreci kapsamaktadır. Babalık izni ise özel sektörde çalışanlar için 5 gün, kamuda çalışanlar için 10 gün olarak tanımlanmıştır. Bu izinlerin kısıtlı zamanları kapsaması anne bebek bağlanmasını ve baba bebek bağlanmasını etkilemektedir. Çünkü anne ve babanın ailenin yeni üyesi ile geçirdiği zaman arttıkça ebeveyn bağlanma durumu da artmaktadır. Özellikle doğum sonrası süreç anne-bebek bağlanmasının sağlanması ve desteklenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Doğum sonrası süreçte emzirme eyleminin başlatılması, devam ettirilmesi annelik izni ve süt izni engelleri/kısıtlamaları ile karşılaşmaktadır. Literatürde yapılan birçok çalışma annenin doğum sonrası işe dönme zamanı ile bebeğini emzirme zamanı arasındaki ilişkiye dikkat çekmektedir. Doğum sonu ilk altı aylık süreçte işe dönen annelerin bebeklerin daha kısa süre anne sütü ile beslendiği tespit edilmiştir. Bebekler için hayati öneme sahip olan anne sütünün verilme durumunun kadınlar üzerindeki yaptığı baskının kadınların iş yaşamı üzerinde olumsuz etkileri vardır. Oysaki babaların ebeveyn olarak bu süreçte aktif rol alması, anne sütünün sağılarak verilmesi, annelerin bu olumsuzlukları yaşama olasılıklarını azaltmaktadır. Babalık izninin baba, bebek ve anne için birçok faydası bulunmaktadır. Ancak ülkemizde babalık izninin kısa olması, babanın bebeğiyle bire bir ilişki kurmasını, babanın bebek bakımına katılımını, anneye sunduğu destek hizmetini engellemektedir. Bağlanma durumu bebeğin ileriki yaşamını da etkilediği için, bebek bağlanmasına etki eden faktörleri belirlemek, bağlanmayı arttırmak bu konuda uygun girişimleri yapmak ve ebeveynlere eğitim vermek hemşirelerin/ebelerin primer görevlerinden biridir. Annelik ve babalık rolünün yerine getirilmesi açısından çalışan hakları içerisinde izinler mevcut olmasına rağmen yeterliliği ve kapsamı konusunda geliştirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Bu derleme annelik ve babalık izninin ebeveyn olma durumuna ve bebek bağlanmasına olan
etkisini literatür doğrultusunda incelemek amacıyla yazılmıştır.
Anahtar kelimeler: Annelik İzni, Babalık İzni, Ebeveyn Bebek Bağlanması, Emzirme ve
Bağlanma, Hemşirelik, Ebelik