Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Yönetim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 17 - 19 Kasım 2018, ss.419-427, (Tam Metin Bildiri)
Hukuk devletinin gereklerinden biri de kişilere etkin bir hukukî korumanın ve adalete erişim hakkının sağlanmasıdır. Nitekim çoğu ülkede davada taraf, mahkemeden kendi adına hukukî koruma talep eden kişi olarak tanımlanmakta ve davada taraf olmak maddî hukuktan bağımsız şekilde ele alınmaktadır. Bu bağlamda bir kişinin mahkemelerde dava açabilmesi için haklılığının ispatı ön şart olarak aranmamaktadır. Ancak davanın karşı tarafını korumak için dava sonunda davacının haksız çıkması ve bu kişinin davanın açıldığı devlet ile bağlantısının zayıf olması halinde yargılama giderleri ve karşı tarafın zararını karşılaması için teminat yatırması öngörülmektedir. Türk hukukunda da Türk mahkemelerinde açılan davalarda, davacının veya davacı yanında müdahil olarak katılanın yabancı olması hâlinde muhtemel yargılama giderlerini ve karşı tarafın zarar ziyanını karşılamak üzere teminat yatırma yükümlülüğü kabul edilmiştir (Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hakkında Kanun m. 48). Kanun Türk hakimine dava açanı, davaya katılanı veya icra takibi yapanı karşılıklılık esasına göre teminattan muaf tutma konusunda yükümlülük vermiştir. Bu bağlamda, vatandaşı olduğu ülkede Türk vatandaşlarından teminat talep edilmeyen ülke vatandaşları Türkiye’de dava açarken teminat yatırmayacaklardır. Teminat konusunda üzerinde durulması gereken bazı yabancı grupları vardır. Bunlardan ilki vatansızlardır. Zira vatansızlarda karşılıklılığın nasıl tespit edileceği değerlendirilmelidir. Öte yandan özel statülü yabancılardan mavi ve turkuaz kart sahiplerinden ve özel statülü yabancılara tanınan haklardan yararlanan uzun dönem ikamet izni sahiplerinden teminat talep edilip edilemeyeceği açıklığa kavuşturulmalıdır. Bu bildirinin amacı; Türk mahkemelerinde açılan davalarda yabancıların teminat gösterme yükümlülüğünün Türk vatandaşları ile kıyasen açıklanması, teminat gösterme yükümlülüğünün istisnaları, konuya ilişkin milletlerarası sözleşmeler ve Yargıtay kararlarının incelenmesidir.