Akademik Veri Yönetim Sistemi
Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.21, ss.168-181, 2025 (TRDizin)
Osmanlı saray hayatı her dönem araştırmacıların ilgisini çekmiştir. Hanedan mensubu şehzadelerin ve sultanların gündelik hayatlarının yanı sıra nişan, nikâh ya da sünnet merasimi gibi şenliklerin hangi atmosfer içerisinde gerçekleştiği daima merak konusu olmuştur. Gerek arşiv vesikaları ve kronikler gerekse de minyatürlerdeki veriler sayesinde söz konusu törenler hakkında kıymetli bilgiler elde edilebilmektedir. Bu çalışma, Sultan III. Ahmed’in kızı Zübeyde Sultan’ın nişan ve nikâh törenlerini konu edinmektedir. Çalışmanın ana kaynaklarını Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nin muhtelif fonlarında yer alan belge ve defterler ile dönem hakkında bilgi veren kronikler oluşturmaktadır. Bilindiği üzere Osmanlı Devleti teşrifat kurallarına titizlikle riayet edilmesine ehemmiyet vermiştir. Zübeyde Sultan’ın nişan ve nikâh törenleri de söz konusu anlayış çerçevesinde icra edilmiştir. Hanedan düğünlerinin devlet ile ahali arasındaki teması sağlayan önemli gelişmelerden biri olduğu kabul edilmektedir. Dolayısıyla bu izdivaçların gerçekleşmesi sürecinde düzenlenen gerek çeyiz alayı gerekse de gelin alayı marifetiyle saray ile ahali arasındaki buluşma temin edilmiştir. Bu bağlamda hazırlanan çalışmada, Zübeyde Sultan’ın izdivacı örneğinde hanedan mensubu bir kadının evlilik seremonisinin nasıl gerçekleştiği, damad-ı şehriyarî olarak anılan eşlerinin kariyerleri ile sosyal statüleri, nişan hediyelerinin nelerden oluştuğu ve çiftin yaşayacakları konağın tefrişinde kullanılan eşyalar hakkında bilgi verilmiştir.