5th. International Congress on Contemporary Scientific Research, Kayseri, Türkiye, 21 - 22 Nisan 2024, cilt.1, ss.1442-1450
Kenevir Cannabinaceae familyasında bulunulan tek yıllık, çoğunlukla yabancı döllenen bir
bitkidir. Kenevir erkek ve dişi çiçekleri farklı bitkilerde (dioik) ya da aynı bitki üzerinde farklı
kısımlarda (monoik) bulunabilen formları mevcuttur. Çok eski zamanlardan beri kültürü
yapılmaktadır. Geniş bir kullanım alanına sahip olan kenevir lif, gıda, kozmetik, inşaat, enerji
ve ilaç alanları da dahil olmak üzere çok farklı alanlarda kullanılabilmektedir. Kenevir
yetiştiriciliği dünya üzerinde bazı dönemlerde kısıtlamalara uğramış olsa da, son yıllarda
ülkeler kısıtlamaları kaldırmış, yeniden gündeme gelmeye ve önemi artmaya başlamıştır.
Günümüzde kenevirin çevre üzerine olumlu etkileri, yüksek verimi ve besin değeri, düşük
üretim maliyeti gibi sebepler ile kenevir yetiştiriciliği yaygın hale gelmekte olup, daha çok lif,
tohum ve ilaç kullanım amaçlı olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Kenevir lifleri gövdenin dış
kabuk kısmında bulunan floem lifi, sak lifi ve bast lifleri olarak adlandırılmaktadır. Bu lifler
tekstil, sicim, halat, çuval gibi birçok farklı alanda değerlendirilmektedir. Tohumlar ise
Anadolu’da çedene olarak bilinmekte ve gıda sektöründe kullanılmaktadır. Kenevir tohumu,
kenevir unu ve kenevir yağının kullanıldığı pek çok alan oluşmuştur. Tohumları %85 oranında
çoklu doymamış yağ asitleri içermekte ve bu yağ yemeklik kalitede bir yağdır. Kenevir bitkisi
salgı tüylerinden birçok sekonder metabolit sentezlenmekte, kenevire özgü terpenofenolik bir
bileşik olan kannabinoidler üretilmektedir. Bu kannabinoidler en fazla dişi çiçek kısmında
bulunmaktadır. İçerdiği kannabinoid miktarına göre THC miktarı yüksek olan medikal (tıbbi)
kenevir veya THC miktarı ülkelere göre (%0,2-0,3) değişik oranlarda olmak üzere, az olan
çeşitlere de endüstriyel kenevir adı verilmektedir. Çok geniş adaptasyon kabiliyetine sahip olan
kenevir ekvatorlardan kutup bölgesine kadar farklı alanda yetiştirilebilmekte olup, dünyanın
birçok bölgesinde yetiştirebilmektedir. Bu kadar geniş bir alana yayılmış olan bitkinin ekolojik
ve çevre isteklerinin belirlenmesi gereklidir. Bitki yetiştiriciliğinde ışık, sıcaklık, nem ve
fotoperiyod gibi çevresel faktörler bitkinin hem fizyolojisi hem de morfolojisi üzerine önemli
etkiye sahiptir. Bitkinin genetik yapısı ve ekolojik çevre koşulları bitkilerin nerede doğal olarak
yetişebileceği ve nerelerde yetiştiricilik yapılabileceği hakkında bilgi verir. Kenevir
yetiştiriciliğinde ekolojik koşulların uygun olması yüksek verim ve kalite için zorunludur. Bu
çalışma ile çok yönlü kullanım alanına sahip endüstriyel kenevirin yetiştiricilik yapılacak uygun
iklim, sıcaklık, su, ışık, toprak ve besin maddesi istekleri derlenecek ve bu konular üzerinde
durulacaktır
Hemp is an annual, mostly foreign-pollinated plant belonging to the Cannabinaceae family.
Cannabis is available in male and female flower forms that can be found on different plants
(dioecious) or in different parts of the same plant (monoecious). It has been cultured since
ancient times. Hemp fiber, which has a wide usage area, can be used in many different areas,
including food, cosmetics, construction, energy and pharmaceutical fields. Although hemp
cultivation has been subject to restrictions in some periods around the world, in recent years
countries have lifted the restrictions and it has started to come back to the agenda and its
importance has increased. Nowadays, hemp cultivation is becoming widespread due to reasons
such as its positive effects on the environment, high yield and nutritional value, and low
production costs, and it is mostly grown for fiber, seed and medicine use. Hemp fibers are called
phloem fibers, bast fibers and bast fibers located in the outer shell of the stem. These fibers are
used in many different areas such as textiles, twine, rope and sacks. The seeds are known as
çedene in Anatolia and are used in the food industry. There are many areas where hemp seeds,
hemp flour and hemp oil are used. Its seeds contain 85% polyunsaturated fatty acids and this
oil is of edible quality. Many secondary metabolites are synthesized from the secretory hairs of
the cannabis plant, and cannabinoids, a terpenophenolic compound specific to cannabis, are
produced. These cannabinoids are mostly found in the female flower part. Depending on the
amount of cannabinoids it contains, medical hemp is called medical hemp, or varieties with a
low amount of THC (0.2-0.3%) vary depending on the country, and are called industrial hemp.
Hemp, which has a wide adaptability, can be grown in different areas from the equators to the
polar region and can be grown in many regions of the world. It is necessary to determine the
ecological and environmental requirements of the plant, which has spread over such a wide
area. In plant cultivation, environmental factors such as light, temperature, humidity and
photoperiod have significant effects on both the physiology and morphology of the plant. The
genetic structure of the plant and ecological environmental conditions provide information
about where plants can grow naturally and where they can be cultivated. Appropriate ecological
conditions in hemp cultivation are essential for high yield and quality. In this study, the
appropriate climate, temperature, water, light, soil and nutrient requirements for industrial
hemp, which has a versatile use area, for cultivation will be compiled and these issues will be
emphasized