ENDÜSTRİYEL KENEVİRİN EKOLOJİK İSTEKLERİ


Yazici L., Yılmaz G., Erol O.

5th. International Congress on Contemporary Scientific Research, Kayseri, Türkiye, 21 - 22 Nisan 2024, cilt.1, ss.1442-1450

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Kayseri
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1442-1450
  • Yozgat Bozok Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Kenevir Cannabinaceae familyasında bulunulan tek yıllık, çoğunlukla yabancı döllenen bir bitkidir. Kenevir erkek ve dişi çiçekleri farklı bitkilerde (dioik) ya da aynı bitki üzerinde farklı kısımlarda (monoik) bulunabilen formları mevcuttur. Çok eski zamanlardan beri kültürü yapılmaktadır. Geniş bir kullanım alanına sahip olan kenevir lif, gıda, kozmetik, inşaat, enerji ve ilaç alanları da dahil olmak üzere çok farklı alanlarda kullanılabilmektedir. Kenevir yetiştiriciliği dünya üzerinde bazı dönemlerde kısıtlamalara uğramış olsa da, son yıllarda ülkeler kısıtlamaları kaldırmış, yeniden gündeme gelmeye ve önemi artmaya başlamıştır. Günümüzde kenevirin çevre üzerine olumlu etkileri, yüksek verimi ve besin değeri, düşük üretim maliyeti gibi sebepler ile kenevir yetiştiriciliği yaygın hale gelmekte olup, daha çok lif, tohum ve ilaç kullanım amaçlı olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Kenevir lifleri gövdenin dış kabuk kısmında bulunan floem lifi, sak lifi ve bast lifleri olarak adlandırılmaktadır. Bu lifler tekstil, sicim, halat, çuval gibi birçok farklı alanda değerlendirilmektedir. Tohumlar ise Anadolu’da çedene olarak bilinmekte ve gıda sektöründe kullanılmaktadır. Kenevir tohumu, kenevir unu ve kenevir yağının kullanıldığı pek çok alan oluşmuştur. Tohumları %85 oranında çoklu doymamış yağ asitleri içermekte ve bu yağ yemeklik kalitede bir yağdır. Kenevir bitkisi salgı tüylerinden birçok sekonder metabolit sentezlenmekte, kenevire özgü terpenofenolik bir bileşik olan kannabinoidler üretilmektedir. Bu kannabinoidler en fazla dişi çiçek kısmında bulunmaktadır. İçerdiği kannabinoid miktarına göre THC miktarı yüksek olan medikal (tıbbi) kenevir veya THC miktarı ülkelere göre (%0,2-0,3) değişik oranlarda olmak üzere, az olan çeşitlere de endüstriyel kenevir adı verilmektedir. Çok geniş adaptasyon kabiliyetine sahip olan kenevir ekvatorlardan kutup bölgesine kadar farklı alanda yetiştirilebilmekte olup, dünyanın birçok bölgesinde yetiştirebilmektedir. Bu kadar geniş bir alana yayılmış olan bitkinin ekolojik ve çevre isteklerinin belirlenmesi gereklidir. Bitki yetiştiriciliğinde ışık, sıcaklık, nem ve fotoperiyod gibi çevresel faktörler bitkinin hem fizyolojisi hem de morfolojisi üzerine önemli etkiye sahiptir. Bitkinin genetik yapısı ve ekolojik çevre koşulları bitkilerin nerede doğal olarak yetişebileceği ve nerelerde yetiştiricilik yapılabileceği hakkında bilgi verir. Kenevir yetiştiriciliğinde ekolojik koşulların uygun olması yüksek verim ve kalite için zorunludur. Bu çalışma ile çok yönlü kullanım alanına sahip endüstriyel kenevirin yetiştiricilik yapılacak uygun iklim, sıcaklık, su, ışık, toprak ve besin maddesi istekleri derlenecek ve bu konular üzerinde durulacaktır

Hemp is an annual, mostly foreign-pollinated plant belonging to the Cannabinaceae family. Cannabis is available in male and female flower forms that can be found on different plants (dioecious) or in different parts of the same plant (monoecious). It has been cultured since ancient times. Hemp fiber, which has a wide usage area, can be used in many different areas, including food, cosmetics, construction, energy and pharmaceutical fields. Although hemp cultivation has been subject to restrictions in some periods around the world, in recent years countries have lifted the restrictions and it has started to come back to the agenda and its importance has increased. Nowadays, hemp cultivation is becoming widespread due to reasons such as its positive effects on the environment, high yield and nutritional value, and low production costs, and it is mostly grown for fiber, seed and medicine use. Hemp fibers are called phloem fibers, bast fibers and bast fibers located in the outer shell of the stem. These fibers are used in many different areas such as textiles, twine, rope and sacks. The seeds are known as çedene in Anatolia and are used in the food industry. There are many areas where hemp seeds, hemp flour and hemp oil are used. Its seeds contain 85% polyunsaturated fatty acids and this oil is of edible quality. Many secondary metabolites are synthesized from the secretory hairs of the cannabis plant, and cannabinoids, a terpenophenolic compound specific to cannabis, are produced. These cannabinoids are mostly found in the female flower part. Depending on the amount of cannabinoids it contains, medical hemp is called medical hemp, or varieties with a low amount of THC (0.2-0.3%) vary depending on the country, and are called industrial hemp. Hemp, which has a wide adaptability, can be grown in different areas from the equators to the polar region and can be grown in many regions of the world. It is necessary to determine the ecological and environmental requirements of the plant, which has spread over such a wide area. In plant cultivation, environmental factors such as light, temperature, humidity and photoperiod have significant effects on both the physiology and morphology of the plant. The genetic structure of the plant and ecological environmental conditions provide information about where plants can grow naturally and where they can be cultivated. Appropriate ecological conditions in hemp cultivation are essential for high yield and quality. In this study, the appropriate climate, temperature, water, light, soil and nutrient requirements for industrial hemp, which has a versatile use area, for cultivation will be compiled and these issues will be emphasized