Sanayi Devrimi sonrası başlayan kırsaldan kentlere göç hareketleri kentleri sosyo-kültürel, ekonomik, teknik pek çok açıdan derinden etkilemiştir. Göçler nedeni ile hızlı ve plansız büyüyen kentlerin en önemli sorunlarından biri de kentlerin merkezleri içinde kalan tarihi kent çekirdeklerinin çöküntü alanları haline gelmesidir. Tarihi kent çekirdeklerinde yer alan yapıların günün işlevlerini karşılayamamaları ile başlayan süreç onların terk edilerek bakımsız kalmalarına neden olmuştur. Bakımsız kalan yapılar da çoğunlukla depo alanlarına dönüşmüş ya da düşük gelir gruplarına satılmış/kiralanmıştır. Böylece tarihi kent merkezleri geliri düşük grupların ya da işsizlerin yaşadığı alanlara dönüşürken, gelir seviyesi yüksek olanlar ise kentin yeni yerleşim alanlarına doğru taşınmıştır. Kısaca tarihi kent merkezlerinde nüfusun demografik yapısının değişmesiyle başlayan bu süreçler fiziksel ve mekânsal değişimle sonuçlanarak köhneleşmiş tarihi kent merkezlerini ortaya çıkarmıştır. Köhneleşmiş bu tarihi merkezlerin tekrar kentin önemli alanlarına dönüşmesine yönelik yapısal ve mekânsal müdahalelerle yapılan iyileştirme çalışmaları sosyal, ekonomik, demografik pek çok değişimi meydana getirir. Bu değişimlerin en önemli sonuçlarından biri de soylulaştırma kavramıdır. Bu çalışmada Türkiye’de yer alan Tokat kentinin köhneleşmiş tarihi kent ve ticaret merkezi olan, Sulu Sokak’ta yapılan koruma ve iyileştirme çalışmalarının soylulaştırma kavramı çerçevesinde ele alınması amaçlanmıştır. Çalışma alanı içerisinde yer alan pek çok tarihi yapı kentin tarihini yansıtmaktadır. Tokat Kalesi’nin güney eteklerinde yer alan Sulu Sokak ve çevresi 2000’li yıllara gelindiğinde çöküntü alanı haline gelmiştir. Çalışmanın amacına yönelik öncelikle Sulu Sokak ve üzerindeki tarihi yapıların 2000 yılı öncesi ve sonrası durumları irdelenmiştir. Yapılan irdelemeler sonucunda, kamu kurum ve sivil toplum kuruluşları eliyle 2005 yılından itibaren Sulu Sokak’ta gerçekleştirilen koruma çalışmalarının, alanda iyileşme ve demografik bir değişim sağladığı görülse de bu çalışmaların tarihi yapıların tekil restorasyonları ve çevre düzenlemelerinden öteye gitmediği anlaşılmıştır. Bu çalışma ile tarihi kent çekirdeklerinde yapılacak koruma çalışmalarının bilimsel ve bütüncül koruma yaklaşımları çerçevesinde ele alınmasının ve üst karar vericilerin önemi ortaya konulmuştur.
The migration movement from rural areas to cities that began after the Industrial Revolution has deeply affected cities in socio- cultural, economic, and technical aspects. One of the most significant problems of rapidly growing and unplanned cities due to migration is the transformation of historical city cores into areas of decay within the city centers. The process, which began with the inability of the buildings in historical city cores to fulfill their daily func- tions, has led to their abandonment and neglect. Neglected buildings have often been converted into storage areas or sold/rented to low-income groups. As a result, historical city centers have transformed into areas where low-income groups or unemployed individuals reside, while those with higher income have moved towards the new residential areas of the city. In short, these processes, which have started with the de- mographic transformation of the population in historical city centers, have resulted in physical and spatial changes, revealing dilapidated his- torical city cores. The improvement efforts through structural and spatial interventions aim- ing to restore these dilapidated historical centers to important areas of the city bring about vari- ous social, economic, and demographic changes. One of the most significant outcomes of these changes is the concept of gentrification. This study aims to examine the conservation and im- provement efforts carried out in Sulu Sokak, the historical city and commercial center of the city of Tokat, located in Turkey, within the frame- work of gentrification. Many historical struc- tures within the study area reflect the history of the city. Sulu Sokak and its surroundings, lo- cated on the southern slopes of Tokat Castle, had turned into a decayed area by the 2000s. In or- der to achieve the aim of the study, the condi- tions of Sulu Sokak and the historical structures on it before and after the year 2000 were ana- lyzed. As a result of the analysis, it was observed that the conservation efforts carried out in Sulu Sokak since 2005 by public institutions and non- governmental organizations have led to im- provement and demographic changes in the area. However, it was understood that these ef- forts did not go beyond the individual restora- tion of historical structures and urban land- scape. With this study, the importance of ap- proaching conservation efforts in historical city cores within scientific and comprehensive con- servation approaches, and the significance of de- cision-makers, have been emphasized.
