Akademik Veri Yönetim Sistemi
Maliye Çalışmaları Dergisi, sa.63, ss.93-108, 2020 (Hakemli Dergi)
Yusuf Has Hâcip’in Kutadgu Bilig isimli eseri Türk tarihinin en önemli kaynaklarından birisidir. İçerdiği zengin bilgiler bakımından farklı disiplinlerden birçok bilim insanının dikkatini çekmiştir. Ne var ki ekonomi ve maliye bilim insanlarının Kutadgu Bilig’e aynı ilgiyi gösterdikleri söylenemez. Bu ilgisizlik literatürde Türklerin devlet ve toplum hayatında malî yapı ve ilişkileri nasıl anladıkları ve uyguladıkları konusunda ciddi bilgi yetersizliklerine sebep olmuştur. Bu yüzden bu çalışmada Kutadgu Bilig’de yer alan özellikle devletin malî yapısının, görevlilerinin, ilişkilerinin nasıl olması/olmaması gerektiğine dair bilgilerin tespiti amaçlanmıştır. Yöntem olarak ise tarih araştırmalarında yaygın olarak kullanılan tarama-tasnif-tahlil-
tenkit-terkip yöntemi seçilmiştir. Bu yöntemle varılan belli başlı sonuçlar şunlardır: Eserde adalet vurgusu ön plandadır. Devletin bekası için ordu çok önemlidir. Ancak kuvvetli bir ordu varlığını malî olarak güçlü bir hazineye borçludur. Güçlü bir hazine için ise zengin bir halk olmalıdır. Halkın zengin olabilmesinin şartı da doğru ve adil kanunlardır. Bununla
birlikte malî yöneticiler hem ahlâklı hem de bilgili olmalıdırlar. Elde edilen bu sonuçlar, aradan yaklaşık 1000 yıllık bir zaman geçmesine rağmen Kutadgu Bilig’de yer alan bilgilerin halen daha işlevsel olduğunu ortaya koymaktadır. Aynı zamanda bu sonuçlar Kutadgu Bilig’in Türk maliye tarihi açısından oldukça önemli bir eser olduğunu da belgelemektedir.
Anahtar Kelimeler: Yusuf Has Hâcip, Kutadgu Bilig, maliye, Türk MaliyeTarihi, tarih