Research Information System
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, vol.1, no.44, pp.535-549, 2025 (Peer-Reviewed Journal)
تتميز أصوات المد التي يطلق عليها بأصوات المد (vowels)
عن غيرها من الأصوات بأنها أكثر الأصوات اللغوية التي تتعرض للتغير والسقوط
والانقلاب. وهي من الأصوات المتغيرة غير الثابتة أي أنها أصوات زائدة على جذر
الكلمة. وهي حين تدخل على جذر الكلمة لا تقوم بوظيفة صوتية فحيب بل تنقل المعنى
الأصلي للكلمة ٳلى معنى آخر. وعموما تعمل أصوات المد على تكوين المتغيرات الصوتية للبينة الأصل
باستخدام أوزان معينة. فهي التي تجعل جذر الكلمة الثابت مطاوعا للتحقق والاستعمال
والانتقال من حالة صرفية ٳلى أخرى.
هناك العديد من الدراسات التي تناولت أصوات المد من الناحية الصرفية
والدلالية. فقد بحثت الدراسات السابقة عن المميزات الصويتة لأصوات المد كما تناولت
بعضها دراستها دلاليا. لكن هذه الدراسة تختلف عن غيرها بأنها تدرس السبب الرئيس
لمجيئ صوت المد /و/ على البنى الصرفية للكلمات الصرفية. وما هذه الدراسة ٳلا تكلمة لدراسات دلالية سابقة بدأت منها ومنها دلالة صوت المد /ي/ في
دراسة عنوانها "صوت المد /ي/ في اللغة العربية دراسة دلالية صيغة فعيل في القرﺁن نموذجا".
وقع الاختيار لدراسة دلالة صوت المد /و/ على سورة البروج. وهذه السورة بما تحمله من معان تتناسب دون شك مع ورود /و/ فيها. تتكون هذه الورقة العلمية من مقدمة وثلاثة عناوين فرعية وقسم للنتائج التي خلصت لها. في المقدمة تناولت الدراسة سورة البروج من حيث أسباب نزولها ومحاورها وأهم مواضيعها. العنوان الفرعي الأول يتحدث عن أصوات المد وقيمها الدلالية. أما العنوان الثاني صوت المد /و/ والأبنية التي يدخل فيها، والعنوان الفرعي الثالث يتحدث عن دلالات صوت المد /و/ في سورة البروج. وقد اعتمدت هذه الدراسة على عدة مراجع لغوية ودلالية.
Uzun ünlüler (vowels) olarak adlandırılan sesler, diğer dilsel seslerden farklı olarak, değişime, düşmeye ve dönüşüme en açık olan seslerdir. Bu sesler, kelimenin köküne eklenen, sabit olmayan ve değişken nitelikteki seslerdir. Kelime köküne girdiklerinde yalnızca fonetik bir rol oynamakla kalmaz, aynı zamanda kelimenin temel anlamını farklı bir anlama dönüştürürler. Genel olarak, uzun ünlüler belirli kalıplar aracılığıyla kelimenin kök yapısında ses değişiklikleri oluşturur. Bu özellikleriyle, sabit bir kelime kökünü esnek hale getirir, farklı biçimlerde kullanılmasını sağlar ve bir gramer yapısından diğerine geçişi mümkün kılar.
Uzun ünlüler, morfolojik ve anlamsal açıdan birçok araştırmaya konu olmuştur. Önceki çalışmalar, uzun ünlülerin fonetik özelliklerini ele almış ve bazıları da bu ünlüleri anlamsal açıdan incelemiştir. Ancak bu çalışma, diğerlerinden farklı olarak, /ū/ Arapçada uzun ünlüsünün kelimelerin morfolojik yapılarında kullanılma nedenine odaklanmaktadır. Bu araştırma, daha önce yapılan ve "Arapçada Uzun Ünlü /ī/ Sesinin Anlamı: Kur’an’da فعيل‘’ Kalıbı Örneği" başlıklı bir çalışmanın devamı niteliğindedir.
Bu çalışmada/ū/ , uzun ünlüsünün anlamı üzerine inceleme yapmak için Buruc Suresi seçilmiştir. Bu surenin içerdiği anlamların, /ū/ sesinin kullanımıyla uyumlu olduğu düşünülmektedir. Makale, giriş, üç alt başlık ve sonuç bölümünden oluşmaktadır. Girişte, Buruc Suresi’nin iniş sebepleri, temel konuları ve ana temaları ele alınmıştır. Birinci alt başlık, uzun ünlülerin fonetik özellikleri ve anlamsal değerleri üzerinde durmaktadır. İkinci alt başlık, /ū/ uzun ünlüsünü ve bu ünlünün yer aldığı kelime yapıları üzerinde yoğunlaşmaktadır. Üçüncü alt başlık ise Buruc Suresi’ndeki /ū/ uzun ünlüsünün anlamsal değerlerini incelemektedir. Bu çalışma, çeşitli dilbilimsel ve anlambilimsel kaynaklara dayandırılarak hazırlanmıştır