Akademik Veri Yönetim Sistemi
ULUSLARARASI EKONOMİ FİNANS ve İŞLETME KONGRESİ (EFİ 2023), Sivas, Türkiye, 26 Mayıs - 27 Ağustos 2023, ss.32-33
Finansal raporlama işletme sahipleri, ortaklar, devlet, kredi kuruluşları ve potansiyel yatırımcılar gibi finansal bilgi kullanıcılarının ihtiyaç duyduğu bilgilerin sunulmasına imkân sağlayan bir raporlama türüdür. İşletmeler tarafından yapılan finansal raporlama, Türk muhasebe hukukunun temellerini oluşturan ve finansal raporlamaya yön veren kanun, yönetmelik, tebliğ ve muhasebe standartları gibi düzenlemelere göre yapılmaktadır (Ulusan, Hacıhasanoğlu ve Koçsoy, 2014: 620). Genel itibarıyla finansal raporlama çerçeveleri olarak adlandırabileceğimiz düzenlemeler ise kamu kurumları, özel düzenleyici kurumlar ve kamu kurumlarının yetkisini devrettiği özerk kurumlar tarafından hazırlanmaktadır (Üstündağ, 2000: 32-35). İşletmelerin büyüklüklerine, yasal mevzuatlarına ve bazen de kendi isteklerine göre tabi oldukları finansal raporlama çerçevelerinin hazırlanmasına ilişkin çalışmalar tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yoğun bir şekilde devam etmektedir (Özbek, 2019: 356). Türkiye’de raporlama çerçevelerinin hazırlanma serüvenine bakıldığında önceleri kamu kurumları tarafından yapılırken daha sonra ise kamu kurumlarının yetki verdiği özerk kurumlar tarafından yapıldığı görülmektedir. Kamu kurumları tarafından yapılan düzenlemeler Türk Ticaret Kanunu, Vergi Usul Kanunu ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri (MSUGT) çerçevesinde yapılmıştır (Yünlü, 2020: 183-185). Kamu kurumlarının yetkisini devrettiği kurumlar tarafından yapılan düzenlemeler ise 2011 yılına kadar Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) tarafından yapılırken 2011 yılından sonra da Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yapılmaya devam etmektedir. Her iki kurum da öncelikle Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu tarafından hazırlanan ve 166 ülke tarafından kullanılan Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartlarına (UMS/UFRS) uyum sağlamaya yönelik çalışmalar yapmıştır (Use of IFRS Standards around the World-2018, www.ifrs.org). Bu kapsamda UMS/UFRS’lerin Türkçe çevirisi niteliğindeki Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) yayımlanmıştır. Daha sonra TMS/TFRS’leri uygulamayan ancak bağımsız denetime tabi olan işletmeler için finansal raporlama çerçevesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. MSUGT’lerin gerçeğe uygun, ihtiyaca uygun ve karşılaştırılabilir bilgi sağlamaktan uzak olması, TMS/TFRS’lerin uygulanmasının zor ve işletmelere ilave maliyet yüklemesi, AB ülkeleri ve diğer ülkelerde farklı büyüklükteki işletmeler için kolay uygulanabilir raporlama çerçevelerinin hazırlanması gibi nedenler KGK’nin bu alanda yapacağı çalışmaları hızlandırmıştır (BOBİ FRS (2017 Sürümü) Açıklaması, https://www.kgk.gov.tr/). Kurum tarafından yapılan çalışmalar sonucunda 29.07.2017 tarihinde Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) yayımlanmıştır. Bağımsız denetim kapsamına giren işletmeler için de bir finansal raporlama çerçevesi hazırlayan KGK, bilanço esasına göre defter tutan ancak bağımsız denetim kapsamında yer almayan işletmelerin de hem gerçeğe ve ihtiyaca uygun hem de karşılaştırılabilir sunum yapabilmelerine imkân sağlayabilmek için 16 Ocak 2023 tarihinde Küçük ve Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardını (KÜMİ FRS) yayımlanmıştır. KGK, katılım bankaları tarafından hazırlanan finansal tabloların gerçeğe ve ihtiyaca uygun şekilde sunumunu sağlamak ve beraberinde de karşılaştırılabilirliği artırmak amacıyla İslami Finansal Kuruluşları Muhasebe ve Denetim Kuruluşu ile 2017 yılında bir telif anlaşması imzalayarak Faizsiz Finans Muhasebe Standartlarını (FFMS) mevzuata kazandırmıştır. Finansal bilgilerin yüksek kalitede sunumunu sağlamak amacıyla çalışmalarını yürüten KGK, aynı zamanda işletmelerin çevresel, sosyal ve yönetişim performanslarının da kaliteli, güvenilir ve karşılaştırılabilir bir şekilde sunumunu tesis etmek için sürdürülebilirlik raporlamasına ilişkin UFRS S1 Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler ve UFRS S2 İklimle İlgili Açıklamalar standardının taslak metinlerini yayımlamıştır.
Türkiye’de
finansal raporlama çerçevelerinin hazırlanmasına yönelik yapılan çalışmalar
sonunda düzenleme kapsamına alınan işletme sayısında büyük bir artış
yaşanmıştır. Buna göre TMS/TFRS’ler ile 1.580 işletme, BOBİ FRS ile 6.000
işletme, KÜMİ FRS ile de 639.485 işletme raporlama çerçevelerinin kapsamına
alınmıştır (Şentürk, 2019: 4). Hazırlanan finansal raporlama çerçeveleri ile
ilgili işletmelerin gerçeğe uygun, ihtiyaca uygun ve karşılaştırılabilir finansal
raporlama yapmasına imkân sağlanmıştır. KGK, yeni standartların yayımlanmasına
ve yayımlanan standartların iyileştirilmelerine yönelik çalışmalara ise halen
devam etmektedir.