Türkiye’de Din İçerikli Gündelik Hayat Çalışmaları


Kars F.

Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sa.58, ss.84-117, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

Gündelik hayat, bireylerin karşılıklı ilişki ve etkileşimleriyle inşa ettikleri toplumsal bir gerçekliktir. Bu gerçeklik, son yıllarda çağdaş sosyoloji paradigmasını oluşturan mikro kuramların ilgi duyduğu alanlardan biri haline gelmiştir. Gündelik hayat sosyolojisi olarak isimlendirilen bu alan, kuramsal ya da ampirik nitelikteki sosyolojik birçok çalışmaya konu olmaktadır. Bununla birlikte gündelik hayat, sadece sosyologların ilgi duyduğu bir alan olmaktan öte, diğer sosyal bilimcilerin de araştırdığı bir alandır. Bu alanı ya da gerçekliği dikkate alan çalışmalardan bazıları, gündelik hayatı pek çok açıdan düzenleyen ya da yönlendiren dinî inanç ekseninde ele alınmıştır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Türkiye’de 1992-2022 yılları arasında, sosyal bilimlerin tüm alanlarında gerçekleştirilen din içerikli gündelik hayat çalışmalarına ilişkin genel bir değerlendirme yapmak ve mevcut çalışmalar ekseninde gündelik hayat sosyolojisi-din ilişkisini ele almak isteyen araştırmacılara ışık tutmaktır. Din içerikli gündelik hayat çalışmalar incelendiğinde; gündelik hayat ve din ilişkisinin, toplumsal ilişkiler, sosyal tabakalaşma, modernleşme, sekülerleşme, tüketim alışkanlıkları, medya, halk inanç ve uygulamaları gibi konu ya da kavramlar çerçevesinde ele alındığı tespit edilmiştir. Öte yandan gündelik hayatta her gün tekrar edilen kalıplaşmış davranış ya da eylemlerin gerçekleşme biçimi ve bunların altında yatan nedenler ile dinî inanç arasında herhangi bir ilişkinin olup olmadığını; sosyal ve kültürel faaliyetlerin yapıldığı mekân ve bunların gerçekleşme biçimi ile dinî değerler arasında nasıl bir ilişki olduğunu ele alan sosyolojik çalışmalara ihtiyaç olduğu görülmüştür.

Daily life is a social reality that individuals construct through their mutual relationships and interactions. This reality has become one of the areas of interest for micro-theories that constitute the contemporary sociology paradigm in recent years. This study field, which is called the sociology of everyday life, is the subject of many theoretical or empirical sociological studies. However, daily life is not only a field of interest to sociologists, but also a field that other social scientists explore. Some of the studies that take this field or reality into account have been dealt with on the axis of religious belief that organizes or directs daily life in many ways. In this context, the aim of the study is to make a general assessment of the religion oriented daily life studies carried out in all fields of social sciences in Turkey between the years 1992-2022. When the religion oriented everyday life studies are examined; it has been determined that the relationship between daily life and religion has been covered in the frame of topics and concepts such as social relations, social stratification, modernization, secularization, consumption habits, media and folk beliefs. On the other hand, it has been realized that there is a need for sociological studies dealing with whether there is a relationship between the patterns of stereotyped behaviours or actions that are repeated every day in daily life and the reasons behind them and religious beliefs as well as what kind of relationship takes place between religious values and the places where social and cultural activities are carried out and the ways they are performed.