Akademik Veri Yönetim Sistemi
ULUSLARARASI ORTA ANADOLU KONGRESİ (UORAS), Yozgat, Türkiye, 16 - 18 Mayıs 2024, ss.78-79, (Özet Bildiri)
ULUSLARARASI ORTA ANADOLU KONGRESİ (UORAS)
16-17-18 Mayıs 2024 / YOZGAT
SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARINDA YAPAY ZEKA KULLANIMI
Demet TAŞKAN1
, Adem SEVİM2
Özet
Sanat Tar(h(, geçm(şten günümüze (nsanlığın ortaya koyduğu sanatsal değerler( tar(hsel
dönemler(ne, üsluplarına göre (nceleyen araştıran b(l(m dalıdır. B(r başka dey(şle Sanat Tar(h(;
m(mar(, heykel, res(m ve küçük el sanatları başta olmak üzere üret(len tüm sanat eserler(n(n
ortaya çıkışını, gel(ş(m(n(, kend( aralarındak( ve toplumla olan (l(şk(ler(n( (rdelemekted(r.
Sanatın tanımına da(r f(k(rler sürekl( değ(şmes(ne rağmen Sanat Tar(h( sanattak( değ(ş(mlere b(r
s(stem çerçeves(nde bakarak bunları sınıflandırmayı ve yorumlamayı amaç ed(nm(şt(r. Aynı
zamanda sanat tar(h( görsel sanatlarla da d(nsel s(mge, tema ve konuların çözümlenmes( (le
uğraşan (konograf(y( de kapsamaktadır. Sanat Tar(h( araştırmaları sanat gelenekler(n(n ulusal
ve b(ç(msel gel(ş(mler(n(n büyük ölçekte ve gen(ş b(r tar(hsel perspekt(f (ç(nde kavranmasıdır.
Yapay zekâ (se b(r b(lg(sayarın veya b(lg(sayar kontrollü robotun bel(rl( komutları yer(ne
get(rmek amacıyla (nsan zekâsını takl(t eden ve topladıkları b(lg(ler( y(neleyerek kend(ler(n(
gel(şt(reb(len s(stemler olarak açıklanab(l(r. Son yıllarda teknoloj(n(n gel(şmes(yle b(rl(kte
hemen hemen her alanda kullanılmaya başlanan yapay zeka, Sanat Tar(h( alanında da
kullanılab(l(r m(? Ya da yapay zeka b(r sanat eser( üreteb(l(r m(? Bu bağlamda (nsan el(nden
çıkmış b(r yapay zeka programının y(ne (nsan el(nden çıkan b(r resm( takl(d( mümkün olab(l(r
m(?
Bu çalışmada Sanat Tar(h( araştırmalarında yapay zeka kullanımının günümüzde nasıl olduğu
ve gelecekte nasıl olacağı üzer(nde durulmuştur. Sanat Tar(hç(ler(n özell(kle m(mar(
araştırmalarında, arkeoloj(k kazılarda ve günümüze ulaşmamış ya da kısmen ulaşmış m(mar(
eserler( yapay zekayı kullanarak yen(den canlandırab(lme (mkanları tartışılacaktır. Bu
bağlamda (k( tema üzer(nden g(d(lm(şt(r. Bunlardan (lk( ‘Yozgat Şehr(’n(n 18. Yüzyılda nasıl
b(r görüntüsü olduğu; (k(nc(s( (se küçük b(r köy odasının planının yapay zeka aracılığıyla en
kısa sürede oluşturab(lme (mkanı sorgulanmıştır. Bu (k( temada M(crosoft f(rmasına a(t
‘COPİLOT’ yapay zeka aracı kullanılmış ve çeş(tl( ver(lerden promptlar ((stem) üret(lm(şt(r.
Cop(lota g(r(len promptlarla ortaya çıkan görseller tasn(flenm(ş ve bunların beklent(ler(
karşılayıp karışlamadığı tartışılmıştır.
Anahtar KelMmeler: Sanat Tar(h(, Yapay Zeka, Yozgat, M(mar(, Plan, Köy Odası
1Dr. Öğr. Üyesi, Yozgat Bozok Üniversitesi, Sanat Tarihi Bölümü, 0000-0001-8555-1131 , Yozgat
2Arş. Gör. Dr., Yozgat Bozok Üniversitesi, Sanat Tarihi Bölümü,, 0000-0002-0394-781X, YozgatULUSLARARASI ORTA ANADOLU KONGRESİ (UORAS)
16-17-18 Mayıs 2024 / YOZGAT
THE USE OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE IN ART HISTORY RESEARCH
Summery
Art H(story (s the branch of sc(ence that exam(nes and (nvest(gates the art(st(c values that
human(ty has put forward from past to present, accord(ng to the(r h(stor(cal per(ods and styles.
In other words, Art H(story exam(nes the emergence, development, and relat(onsh(ps of all art
works produced, pr(mar(ly (nclud(ng arch(tecture, sculpture, pa(nt(ng, and m(nor arts. Desp(te
the chang(ng (deas about the def(n(t(on of art, Art H(story a(ms to class(fy and (nterpret these
changes (n a systemat(c framework. At the same t(me, art h(story also encompasses
(conography, wh(ch deals w(th the analys(s of rel(g(ous symbols, themes, and subjects (n v(sual
arts. Art h(story research (nvolves the comprehens(ve understand(ng of nat(onal and formal
developments (n art trad(t(ons w(th(n a broad h(stor(cal perspect(ve. Art(f(c(al (ntell(gence, on
the other hand, can be descr(bed as systems that m(m(c human (ntell(gence (n order to perform
spec(f(c commands and can (mprove themselves by (terat(ng the (nformat(on they collect. W(th
the recent advancement (n technology, art(f(c(al (ntell(gence has been used (n almost every f(eld.
Can (t be used (n the f(eld of Art H(story? Or can art(f(c(al (ntell(gence create an artwork? In
th(s context, (s (t poss(ble for an art(f(c(al (ntell(gence program created by humans to (m(tate a
pa(nt(ng created by humans?
Th(s study focuses on the current and future use of art(f(c(al (ntell(gence (n Art H(story research.
It d(scusses the poss(b(l(t(es of Art H(stor(ans us(ng art(f(c(al (ntell(gence to reconstruct
arch(tectural works, espec(ally (n arch(tectural research, archaeolog(cal excavat(ons, and
part(ally or fully unreached arch(tectural works. In th(s context, two themes have been explored.
The f(rst theme (s the v(sual appearance of 'Yozgat C(ty' (n the 18th century; the second (s the
poss(b(l(ty of creat(ng a plan for a small v(llage room us(ng art(f(c(al (ntell(gence (n the shortest
t(me poss(ble. M(crosoft's 'Cop(lot' art(f(c(al (ntell(gence tool was used for these two themes,
and prompts were generated from var(ous data. The (mages produced w(th the prompts entered
(nto Cop(lot were categor(zed, and (t was d(scussed whether they met the expectat(ons or not.
Keywords: Art H(story, Art(f(c(al Intell(gence, Yozgat, Arch(tecture, Plan, V(llage Room
1Dr. Öğr. Üyesi, Yozgat Bozok Üniversitesi, Sanat Tarihi Bölümü, 0000-0001-8555-1131 , Yozgat
2Arş. Gör. Dr., Yozgat Bozok Üniversitesi, Sanat Tarihi Bölümü,, 0000-0002-0394-781X, Yozgat