YASAMA DERGİSİ, sa.47, ss.13-38, 2023 (Hakemli Dergi)
Uzun bir tarihçesi olan halk egemenliği olgusunun en somut uygulaması olan
halk oylamalarının alınan kararlar için halkın rızasını gösteren ve meşruiyeti sağlayan
bir uygulama olduğu açıktır. Bu çalışmanın amacı, yirmi birinci yüzyılın başında
ülkelerin halk oylamasına başvurdukları konuları incelemek ve olgusal düzlemde temel
tartışma konularını değerlendirmektir. Bunun için öncelikle bir doğrudan demokrasi
aracı olan halk oylamaları ile ilgili tartışmalar ele alınmış ve bir kavramsal çerçeve
oluşturulmuştur. Ülkelerdeki halk oylamaları, bu kavramsal çerçevede konularına göre
kategorilere ayrılmış, sık rastlanan ilgi çekici temalar açısından değerlendirilmiştir.
Bunun için temel veri kaynağı olarak Doğrudan Demokrasi Araştırma Merkezi (C2D)
veri tabanı kullanılmıştır. 2000-2021 yılları arasında ulusal ve ulus-altı düzeydeki
halk oylamalarının, bölgesel düzeyde nasıl bir dağılım gösterdiği ve hangi konularda
yapıldığı analiz edilmiştir. Halk oylamalarının büyük kısmının yasama ve yürütme
erklerini ve aralarındaki ilişkileri etkileyen siyasi kurumlarla ve yargı erkinin yapısı
ve işleyişi ile ilgili olduğu gözlenmiştir
It is clear that the popular vote, which is the most concrete implementation of
the phenomenon of popular sovereignty, which has a long history, is a practice that
shows the consent of the people and provides legitimacy for the decisions taken. The
aim of this study is to examine the issues that countries have put to the popular vote
at the beginning of the twenty-first century and to evaluate the main discussion topics
on a factual basis. For that purpose, first of all, the discussions about popular voting,
which is a tool of direct democracy, were discussed and a conceptual framework was
created. In this conceptual framework, the referendums and the other popular voting
practices in the countries were divided into categories according to their subjects
and evaluated in terms of frequently encountered interesting themes. For this, the
database of the Centre for Research on Direct Democracy (C2D) was used as the
main data source. Between the years 2000-2021, the distribution of the national and
sub-national popular votes at the regional level and the subjects on which they were
held were analyzed. It has been observed that most of them are related to the political
institutions that affect the legislative and executive powers and the relations between
them, and the structure and functioning of the judiciary