Akademik Veri Yönetim Sistemi
12. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu, Edirne, Türkiye, 20 - 23 Mayıs 2024, ss.88-90
Bir toplumun geleceğini şekillendirmeyi hedefleyen eğitim, toplumsal hayatta yaşanan gelişmelere bağlı
olarak sürekli bir değişim içindedir. İnsanların yaşadığı dönem, yaşam koşulları, bilim ve teknoloji
alanlarındaki ilerlemeler yetiştirilmesi hedeflenen insan tipinde de değişime neden olmaktadır. Orta
Asya’da kurulan ilk Türk devletlerindeki eğitim anlayışını yaşayış biçimleri ve töre şekillendirmiştir.
Eski Türklerde eğitim sisteminin genel amacı her an savaşmaya hazır, cesur, güçlü ve dürüst olan alp
insan tipi yetiştirmektir. İslamiyet’in kabulü ile birlikte Türklerde eğitim yeni özellikler kazanmaya
başlamış ve alp insan tipi, ahlakı, cesareti, çalışkanlığı ve inancı bütünleştiren gazi/ veli insan tiplerine
dönüşmüştür. Cumhuriyet Dönemi’nde ise ülkesini çağdaş uygarlık seviyesinin üzerine çıkarabilecek
fikri hür, vicdanı hür insan tipi yetiştirilmesi hedeflenmiştir. Günümüzde yetiştirilmesi hedeflenen insan
tipi cumhuriyet dönemindekine benzer nitelikte olmakla birlikte bilginin daha hızlı üretilmesi ve
yayılmasına bağlı olarak bilgiyi üreten, yapılandıran ve beceri haline getiren bireyler yetiştirilmek
istendiği öğretim programlarının hedeflerinde vurgulanmaktadır. Artık tüm dünyada bireylerden
yenilikçi, yaratıcı ve eleştirel düşünme, problem çözme, empati, iş birliği, kişisel ve sosyal sorumluluk
gibi 21. yüzyıl becerilerine sahip olması beklenmektedir. Bu çalışmada, 21. yüzyılda Türkiye
Cumhuriyeti’nin ideal insan tipi hakkında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşlerinin belirlenmesi
amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim (fenomenoloji) araştırma deseni kapsamında
gerçekleştirilen bu araştırmada görüşme yöntemi uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemini 2023-2024
eğitim-öğretim yılında Yozgat Bozok Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim
Dalında öğrenim görmekte olan ve gönüllülük esasına göre belirlenmiş 30 öğretmeni adayı
oluşturmuştur. Araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla
toplanan verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına
göre 21. yüzyılda Türkiye Cumhuriyeti’nin ideal insanı öncelikle gelişime açık olmalı, çağdaş olmalı
ancak milli ve kültürel değerlerine de sahip çıkmalıdır. İdeal insan vatanını seven, milletine bağlı,
çalışkan, idealist, cesur, dijital okuryazarlık becerisine sahip, sorumluluk sahibi, dürüst, adil insandır.
Öğretmen adaylarının ideal insan tipine verdikleri isimlerden öne çıkanlar ise “çağdaş, yenilikçi,
çalışkan, entelektüel, vatansever, milliyetçi” olmuştur.