Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Orta Anadolu Sempozyumu (UORAS), Yozgat, Türkiye, 16 - 18 Mayıs 2024, ss.7-8, (Özet Bildiri)
Teknolojik gelişmeler insan hayatının tüm yönlerine sirayet etmesinin ötesinde, insanlar tarafından üretilen makinelerin kendileri gibi düşünmesi ve karar vermesine kadar benzeri görülmemiş bir çağda yaşamaktayız. Yapay zekâ olarak adlandırılan bu teknoloji 1956 yılında Datmouth Konfreansı’ında ortaya atılmıştır. İnternetin yaygın kullanılmasıyla birlikte tüm sektörlerde gerçekleştirilen işlemlerin dijitalleşmesi neticesinde elde edilen büyük veri setleri yapay zekânın gelişmesinde önemli bir etken olmuştur. Günümüzde yapay zekâ insanoğlunu ilgilendiren tüm alanlarda kullanılmaktadır. E-ticaret işlemlerinde tüketicinin daha önceki alışveriş alışkanlıklarına göre gelecekte ne satın almak isteyebileceği konusunda çıkarımlarda bulunma, eğitim sektöründe öğrenciye özel öğretim programları hazırlama ve sanal asistanlar aracılığıyla birebir eğitim yapma ya da sağlık sektöründe radyoloji gibi alanlarda hastalıkların tespitinde rol alma yapay zekânın bilinen kullanım alanlarından yalnızca birkaçıdır. Yapay zekânın kullanım alanlarının artmasıyla birlikte devletin önemli gelir kaynağı olan vergiler de bundan nasibini almıştır. Bu çalışmanın amacı, yapay zekânın vergileme alanında kullanılmasıyla birlikte meydana gelecek kolaylıklar ile tehditlerin değerlendirilmesidir. Yapay zekâ destekli vergi sistemleri de mevcut verileri hızlıca analiz etme özelliğine sahip olduğundan vergi kayıp ve kaçakların tespiti ve önlenmesi sağlanmıştır. Bununla beraber vergi idarelerinin katlanmak zorunda kaldığı hem vergileme hem de denetim maliyetleri minimize edilmiştir. Çünkü yapay zekâ sayesinde bahsi geçen işlemler düşük maliyetle ve daha çok düşük hata oranı ile gerçekleştirilebilmektedir. Vergi idarelerinin geleneksel vergileme sürecinde mükellef hakkında bilgi toplama işlemi ciddi bir iş yükü teşkil etmesine karşılık, yapa zekâ destekli vergilemede bilgi toplama ve depolama gibi özelliklere sahip olduğundan mükellef hakkında bilgi kaynağı olarak kullanılabilmektedir. Tüm avantajlarına rağmen yapay zekâ kullanımı internet tabanlı bir sistem olduğun için diğer teknolojik araçlar gibi riskleri de bulunmaktadır. Yapay zekânın vergilendirme sürecinde aktif rol alması durumunda mükelleflerin kişisel verileri siber saldırı riski altında olabilir. Ayrıca vergi sistemleri dinamik bir yapıya sahip olduğundan yapay zekânın vergi mevzuatında meydana gelebilecek değişikliklere ayak uydurması zaman alabilmektedir. Dolayısıyla yapay zekâ destekli bir sisteme geçiş yapılması halinde vergi sistemlerinde sıkı mevzuat değişikliğine gidilmemelidir. Yapay zekâ sistemine geçiş yapılmadan önce teknolojik gelişmelere entegre olan vergi sisteminin tasarlanması veya mevcut sisteme esneklik faktörünün eklenmesi ciddi bir maliyet söz konusudur. Sonuç olarak vergi sistemlerinin gelişen teknolojiye ayak uydurması ve yapay zekânın kullanımında etkinlik artışı ve beşerî iş yükünün azalması gibi olumlu yönlerinin olmasına rağmen sistemin getireceği olumsuzlukları da göz ardı edilmemesi gerekmektedir.
We live in an unprecedented era in which technological advances not only permeate all aspects of human life, but also enable machines made by humans to think and make decisions as they do. This technology, called artificial intelligence, was introduced at the Datmouth Conference in 1956. With the widespread use of the Internet, large data sets obtained as a result of the digitalization of transactions in all sectors have been an important factor in the development of artificial intelligence. Today, artificial intelligence is used in all areas that concern human beings. Making inferences about what the consumer may want to buy in the future according to their previous shopping habits in e-commerce transactions, preparing student-specific teaching programs in the education sector and providing one-to-one training through virtual assistants, or taking part in the detection of diseases in areas such as radiology in the health sector are just a few of the known uses of artificial intelligence. With the increasing use of artificial intelligence, taxes, which are an important source of income for the state, have also been affected. The aim of this study is to evaluate the conveniences and threats that will arise with the use of artificial intelligence in the field of taxation. Since artificial intelligence-supported tax systems have the ability to quickly analyze existing data, tax losses and evasions have been detected and prevented. In addition, both taxation and audit costs incurred by tax administrations have been minimized. Because artificial intelligence, the aforementioned operations can be performed at low cost and more importantly with a low error rate. While collecting information about the taxpayer constitutes a serious workload in the traditional taxation process of tax administrations, it can be used as a source of information about the taxpayer since it has features such as information collection and storage in artificial intelligence-supported taxation. Despite all its advantages, the use of artificial intelligence is an internet-based system and therefore, like other technological tools, it is not without its risks. If artificial intelligence takes an active role in the taxation process, taxpayers' personal data may be at risk of cyber-attacks. In addition, since tax systems have a dynamic structure, it may take time for artificial intelligence to keep up with the changes that may occur in tax legislation. Therefore, in the event of a transition to an AI-supported system, strict legislative changes should not be made in tax systems. Designing a tax system that is integrated with technological developments or adding a flexibility factor to the existing system before the transition to an artificial intelligence system is a significant cost. As a result, although there are positive aspects such as the adaptation of tax systems to developing technology and the use of artificial intelligence, such as increased efficiency and reduced human workload, the negativities that the system will bring should not be ignored.