AZERBAYCAN'IN İNANÇ HARİTASI (On Dokuzuncu Yüzyıl Bağlamında Bir Değerlendirme)

Creative Commons License

Mutallim D.

Eğitim Yayınevi, İstanbul, 2024

  • Yayın Türü: Kitap / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2024
  • Yayınevi: Eğitim Yayınevi
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
  • Yozgat Bozok Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

XIX. yüzyılda Azerbaycan Türkleri, önemli siyasi ve dini dönüşümlere tanıklık etmiştir. Bu dönemde Çarlık Rusyası’nın Azerbaycan topraklarında kurduğu hâkimiyet, Müslüman Türk nüfusu Hristiyanlaştırma politikaları çerçevesinde etkisi altına almış ve toplumsal yaşamı derinden etkilemiştir. Bu dönemdeki etkileşimin en somut yansımaları dini alanda görülmekte olup, Azerbaycan’ın Çarlık Rusyası ile ilişkilerinin yanı sıra Osmanlı Devleti ve İran ile de önemli temasları olmuştur. Bu temasların başında ise dini ilişkiler gelmektedir. Azerbaycan halkı, dini uygulamalara yönelik baskılara rağmen manevi değerlerini korumak adına direnç göstermiştir.

Osmanlı Devleti, dönemin iç krizlerine rağmen Çarlık Rusyası’nın Azerbaycan üzerindeki etkisine karşı koymaya çalışırken, Çarlık Rusyası da Azerbaycan halkını Osmanlı ve İran etkisinden uzaklaştırma çabası içinde olmuştur. Çalışmamızda, XIX. yüzyılda Azerbaycan’ın genel dini durumu, dini eğitim sistemi ve dönemin din görevlileri hakkında bilgi sunulmuş; bu bağlamda Azerbaycan’ın Osmanlı Devleti, İran ve Çarlık Rusyası ile olan dini ilişkileri de aydınlatılmaya çalışılmıştır.