Akademik Veri Yönetim Sistemi
ULUSLARARASI ORTA ANADOLU KONGRESİ (UORAS), Yozgat, Türkiye, 16 - 18 Mayıs 2024, ss.131-132
Tarihin her aşamasında, tacir olsun veya olmasın, bir şekilde dahil olan herkesin bir rolünün bulunduğu ticarette dürüst ve bozulmamış rekabetin sürdürülebilmesi hususu kural koyucular tarafından önemsenmiştir. Zira dürüst ve bozulmamış rekabet ticaretin gelişmesine katkı sağlar. Türk kanun koyucusu bakımından ticari hayatın temel unsuru olarak konumlandırılan ticari işletmelerin piyasada yer edinmeleri büyük ölçüde kendilerini, piyasaya sundukları mal ve/ veya hizmetlerini diğerlerinden farklı kılacak özellikleri sayesinde mümkündür. Bu anlamda ticari işletmeler veya ticaret şirketlerinin kendilerini, mal ve/ veya hizmetlerini diğerlerinden farklı kılabilmek adına geliştirdikleri yöntemler, formüller veya kullandıkları hammaddeler gibi sayılabilecek hususlar öğreti ve uygulamada “ticari sır” olarak ifade edilmektedir. Türk hukuku bakımından belli bir tanımı olmamakla birlikte gerek Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nda hukuka aykırı bir fiil olduğuna işaret edilmesi gerekse Türk Ceza Kanunu (TCK)’nda suç tipi olarak tanımlanması dikkate alındığında ticari sırların kanun koyucu tarafından hukuken korunmaya değer bir menfaat olarak dikkate alındığı görülmektedir.
Teknolojik gelişmelerin hızla birbirini kovaladığı günümüzde her türlü bilgiye erişim eskisine göre çok daha kolay hale gelmiştir. Öyleki hemen her türlü haberleşmenin, veri akışının, depolama ve arşivleme işleminin artık dijital ortamlarda gerçekleştiği günümüzde, önceden erişilmesi zor veya imkansız olan pek çok veriye erişimin önü açılmıştır. Ancak daha da önemlisi, insan beyninin algı düzeyinin çok daha üzerinde, erişebildiği veriler arasındaki fark edilmeyen bağlantıları fark ederek yeni bir bilgiyi meydana getirebilip, aslında umuma arz edilmemiş bir takım bilgiler elde edebilen yapay zeka sistemleri tasarlanmaktadır. Bugün özellikle kişisel verilerin korunması bağlamında yapay zekanın rolünün yoğun bir şekilde konuşulduğu, tartışıldığı düşünüldüğünde; özellikle üretken yapay zeka sistemlerinin işlemleri sonucunda ticari sırların da tehlikeye düşebileceği gündeme gelmektedir. Haksız rekabete sebep olabilecek; küçük ölçekte piyasa katılanlarının menfaatini, büyük ölçekte ise ülke ekonomisini tehdit edebilecek bu hususun, hızla gelişen teknolojiyle birlikte doğması muhtemel uyuşmazlıkları öngörüp bunlar bakımından önlem alınması bağlamında dikkate alınması gerekmektedir.
At every stage of history, ensuring the continuation of fair and uncorrupted competition in trade, in which everyone plays a role,whether they are merchants or not, has been a matter of concern for lawmakers. Fair and uncorrupted competition contributes to thedevelopment of commerce. For Turkish lawmakers, the ability of commercial enterprises, positioned as a fundamental element ofcommercial life, to establish themselves in the market is largely made possible by the characteristics that differentiate them and thegoods and/or services they offer. In this context, methods, formulas, or raw materials developed or used by commercial enterprisesor trading companies to distinguish themselves, their goods, and/or services from others are referred to as "trade secrets" in legaldoctrine and practice. While Turkish law does not offer a specific definition, the fact that the Turkish Commercial Code (TCC)highlights unlawful acts and the Turkish Penal Code (TPC) defines trade secrets as a criminal offense shows that trade secrets areconsidered by lawmakers as legally protected interests.
In today's world, where technological advancements rapidly follow one another, access to all kinds of information has become mucheasier than before. Nowadays, when almost all communication, data flow, storage, and archiving activities take place in digitalenvironments, access to many pieces of data that were previously difficult or impossible to obtain has become more accessible. Moreimportantly, artificial intelligence systems are being designed that can not only process information at a level beyond humancomprehension but also detect unnoticed connections between accessible data, creating new information and acquiring certain privateinformation that has not been made publicly available. Given the intense discussions regarding the role of artificial intelligence,especially in the context of the protection of personal data, the risk that trade secrets could also be compromised by the operations ofgenerative artificial intelligence systems has come to the forefront. This issue, which could lead to unfair competition and threaten the interests of small-scale market participants and, on a larger scale, the national economy, should be addressed in terms of anticipatingpotential disputes that may arise with rapidly advancing technology and taking preventive measures.