Akademik Veri Yönetim Sistemi
11. INTERNATIONAL PALANDOKEN SCIENTIFIC STUDIES CONGRESS, Erzurum, Türkiye, 20 - 21 Haziran 2025, ss.881-899, (Tam Metin Bildiri)
Dünyanın karşı karşıya bulunduğu en önemli ve acil sorunların başında çevresel problemler
gelmektedir. Bu problemler, özellikle son yıllarda etkisini daha da artırmış, küresel ölçekte
iklim değişikliği, doğal kaynakların tükenmesi, biyoçeşitlilik kaybı, çevre kirliliği gibi
alanlarda ciddi tehditler oluşturur hale gelmiştir. Gerek ulusal düzeyde faaliyet gösteren çevre
kuruluşları, gerekse Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği gibi uluslararası kurumlar tarafından
yayımlanan raporlar, bu çevresel sorunların gün geçtikçe daha ciddi boyutlara ulaştığını açıkça
ortaya koymaktadır. Söz konusu raporlar, sadece mevcut durumun vahametini ortaya koymakla
kalmamakta, aynı zamanda çözüm yolları konusunda da çeşitli öneriler sunmaktadır. Ancak bu
önerilere rağmen, özellikle sürdürülebilirlik ilkelerinin hayata geçirilmesinde ve çevre dostu
tüketim davranışlarının yaygınlaştırılmasında istenilen düzeye ulaşılamadığı dikkat
çekmektedir. Bu noktada, bireylerin günlük yaşamlarında sergiledikleri tüketim
davranışlarının, çevreyle daha uyumlu bir hale gelmesi, yani çevresel etkisi düşük, kaynak
kullanımını azaltan ve doğaya zarar vermeyen bir yapıya dönüşmesi büyük önem arz
etmektedir. Zira bireylerin tüketim kalıpları, sadece kendi yaşamlarını değil, aynı zamanda
içinde yaşadıkları çevrenin ve gelecek nesillerin yaşam kalitesini doğrudan etkilemektedir.
Dolayısıyla mevcut tüketim alışkanlıklarının, literatürde sürdürülebilir tüketim ya da çevre
dostu tüketim davranışı olarak tanımlanan yeni bir modele evrilmesi gereklidir. Bu bağlamda
yürütülen bu çalışma ile çevre dostu tüketim davranışı ile çevresel tutum, ekolojik zekâ ve
çevresel okuryazarlık kavramları arasındaki ilişkilerin detaylı bir şekilde incelenmesi
amaçlanmıştır. Araştırma sonuçları, çevresel okuryazarlığın ekolojik zekâ ve çevresel tutum
üzerinde, ekolojik zekânın çevresel tutum üzerinde ve çevresel tutumun da çevre dostu tüketim
davranışı üzerinde anlamlı ve pozitif yönlü etkileri olduğunu ortaya koymaktadır.
One of the most urgent and significant problems facing the world today is the growing severity
of these environmental issues. These problems have become increasingly pressing in recent
years, posing serious global threats in areas such as climate change, depletion of natural
resources, loss of biodiversity, and environmental pollution. Reports published by both national
environmental organizations and international institutions, such as the United Nations and the
European Union, clearly indicate that these environmental challenges are escalating with each
passing day. These reports not only highlight the gravity of the current situation but also offer
various recommendations for potential solutions to the problem. Despite these
recommendations, substantial progress has not been achieved in implementing sustainability
principles and promoting environmentally friendly consumption behaviors. At this point, it is
critical that individuals' daily consumption behaviors become more compatible with the
environment, characterized by reduced environmental impact, minimized resource usage, and
actions that do not harm nature. Individual consumption patterns not only influence personal
lifestyles but also have a direct effect on the surrounding environment and the quality of life of
future generations. Therefore, it is essential that current consumption habits evolve into a new
model defined in the literature as sustainable consumption or environmentally friendly
consumption behavior. Within this context, the present study aims to examine the relationship
between environmentally friendly consumption behavior and the concepts of environmental
attitudes, ecological intelligence, and environmental literacy. The findings of this study
revealed that environmental literacy has a significant and positive effect on both ecological
intelligence and environmental attitude. Furthermore, ecological intelligence significantly and
positively affects environmental attitudes, which in turn has a significant and positive influence
on environmentally friendly consumption behavior.