Akademik Veri Yönetim Sistemi
Geçmişten Geleceğe Küçük Asya - Anadolu, Mustafa Aça ve Mehmet Ali Yolcu, Editör, Paradigma Akademi Basın Yayın Dağıtım, Çanakkale, ss.281-304, 2022
Sivas Keykavus Darüssıhası inşa kitabesine “darüsıhha” olarak tanımlanan Selçuklu dönemine ait bilinen tek yapıdır. Dönemin yaygın terimleri olan “darüşşifa” veya “maristan” yerine yapının “darüssıha” olarak adlandırılmasının özel bir anlamı veya işlevi olup olmadığı henüz bilinmemektedir. Sivas Keykavus Darüssıhasının Vakfiyesi ise günümüze ulaşabilen Selçuklu çağına ait tıp kurumlarına ait ender kayıtlardan biri olması nedeniyle çok büyük öneme haiz olmasına rağmen darüssıhada çalışan görevlilerin tam olarak sayısını ve dağılımını vermemektedir. Mimari açıdan 1938, 1973 ve 2008 yıllarında yapılan kazıların sonucunda Sivas Keykavus Darüssıhhasının kuzeyindeki koridor ve etrafındaki mekanlar dışında başka bir yapı kalıntısı tespit edilememiştir. Dolayısıyla Gönül Cantay’ın yapının kuzeyinde Selçukiye Medresesi ve kuzeybatısında Nizameddin Yağıbasan Hankahı’nın olabileceğine dair görüş ve değerlendirmeleri doğrulanamamaktadır. Bununla birlikte çifte medrese plan şeması görüşünün geçerliliği ortadan kalkmıştır. Devasa boyutlara sahip Keykavus Darüssıhhasının kuzeyindeki koridor ve etrafındaki mekanların hasta odaları olarak işlev görmüş olmalıdır. Özellikle kuzey kanat revaklarında yer alan çini pano üzerindeki kitabede göz hastaları ve sara hastalarından bahsedilmesi yapının kuzey kanadının tıp tedavi ve uygulamalarına yönelik olduğuna işaret etmektedir. Yapının güney kanadındaki mekanlar ise daha çok darüssıhha hekimleri, kalfa ve öğrencilerince kullanılmış olabilir. Bununla birlikte Keykavus Darüssıhhası’nda görülen mimari düzensizlikler yapının daha önceki dönemlere ait bazı yapıların ve mekanların entegre edilerek inşa sürecine dahil edilmesine işaret etmektedir. Özellikle revaklara açılan koridorlar ile revakların aynı aks üzerinde olmaması dikkat çekmektedir. Avlunun her bir köşesinin farklı ölçülere sahip olması da mimari tasarım sürecinde, restorasyon ve onarım süreçlerinde yaşanan sorunlardan kaynaklanmış olabilir. 805 yıllık abidevi bir tıp kurumu olarak Sivas Keykavus Darüssıhası hakkındaki yayınlar ve güncel bilgiler ışığındaki bu değerlendirme yapının ve etrafındaki alanın yeni teknolojik olanaklar ve kazı yöntemleriyle tekrar araştırılması gerekliliğini ortaya koymaktadır.