Research Information System
in: Toplumsal Araştırmalar-2, Şıhmehmet Yiğit,Ökkeş Narinç,Uğur Özgür,Vahdet Alaeddinoğlu, Editor, Atatürk Üniversitesi Yayınevi, Erzurum, pp.31-44, 2022
This paper aims to introduce the architectural and decorative features of the Old Mosque of Kazankaya Village of Aydıncık District, 100 km northeast of Yozgat, to compare it with similar examples and to determine its place in Turkish Art. The Kazankaya Village Old Mosque was first examined in situ, photographed and documented by taking measurements for the survey. The building is a work that was built at the center of the west side of the village, which was established on the east and west sides of the Çekerek Stream. On the epitaph above the door pediment, the year H.1326 (M.1908-1909) is written with the inscriptions of Mashallah and Kalima-i tawhid in Arabic. Considering the architectural features of the building, this date should be the construction date of the work. The mosque has a rectangular plan in north-south direction. There is a porticoed for the late comers in the north and a minaret independent of the building in the north-west. The cover of the work, which was built with pitch-faced stone material, is a flat wooden ceiling and a baghdadi (lathwork) dome at the center. The dome is carried by four wooden poles. As such, it reflects the central plan scheme. It is a very simple work in terms of decoration. It is common practice in religious and civic public buildings built at the end of the 19th century and the beginning of the 20th century to make the arches and jambs of the round-arched windows prominent with neat cut stones. Although the Baghdadi dome is widely seen in the Black Sea region, it is an architectural element that can be found in Aegean, Marmara and even rarely Central Anatolian mosques. Kazankaya is one of the border villages of Yozgat, neighboring the Black Sea region. Presumably, there is a regional interaction. Although the Old Mosque is quite plain in terms of decoration, it reflects the effects of Central Anatolia with its general architecture and the Black Sea architecture with its bagdadi dome. Although the mosque is a village structure, considering its dimensions and architectural structure, it appears as a medium-sized monumental example among the structures with bagdadi domes.
Yozgat’ın 100 km kuzeydoğusunda bulunan, Aydıncık İlçesi’ne bağlı Kazankaya Köyü’nün Eski Camisi’nin mimari ve süsleme özelliklerinin tanıtılarak, benzer örneklerle karşılaştırılması ve Türk Sanatındaki yerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Kazankaya Köyü Eski Camisi, öncelikle yerinde incelenmiş, fotoğraflanarak ve rölöve için ölçüleri alınarak belgelenmiştir. Yapı, Çekerek Çayı’nın doğu ve batı yakalarına kurulmuş Köyün, batı yakasının merkezinde kurulmuş bir eserdir. Kapı alınlığı üstündeki kitabesinde Arapça Maşallah ve Kelime-i tevhid yazısı ile H.1326 ( M.1908-1909) yılı yazmaktadır. Bu tarih, yapının mimari özellikleri göz önüne alındığında eserin inşa tarihi olmalıdır. Cami, kuzey güney yönlü dikdörtgen planlıdır. Kuzeyinde revaklı bir son cemaat yeri ve kuzey batısında yapıdan bağımsız bir minaresi bulunmaktadır. Kabayonu taş malzemeyle inşa edilmiş eserin örtüsü düz ahşap tavan ve merkezde bağdadi kuruluşlu kubbedir. Kubbe dört ahşap direkle taşınmaktadır. Bu haliyle merkezi plan şemasını yansıtır. Süsleme bakımından oldukça sade bir eserdir. Yuvarlak kemerli pencerelerinin kemer ve sövelerinin düzgün kesme taşla belirgin yapılması, 19.yy sonu 20.yy başlarında inşa edilmiş dini ve sivil kamu yapılarında sıkça rastlanan bir uygulamadır. Bağdadi kubbe, özellikle Karadeniz bölgesinde yaygın olarak görülmekle birlikte, Ege, Marmara ve hatta nadir de olsa Orta Anadolu camilerinde de rastlanan bir mimari unsurdur. Kazankaya, Yozgat’ın Karadeniz’le komşu, sınır köylerindendir. Muhtemelen, bölgesel bir etkileşim söz konusudur. Eski Cami, süsleme yönünden oldukça sade olmakla birlikte, genel mimarisiyle Orta Anadolu, bağdadi kubbesiyle, Karadeniz mimarisinin etkilerini yansıtmaktadır. Cami, bir köy yapısı olmasına rağmen, bağdadi kubbeli yapılar içinde, boyutları ve mimari yapısı da göz önüne alındığında orta çapta anıtsal bir örnek olarak karşımıza çıkar.