Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, vol.14, no.2, pp.103-117, 2024 (Peer-Reviewed Journal)
In this study, the identity and activities of the Shehsūvārzāde family, which came to the forefront with their bandit activities in Kuruçay, located within the borders of Erzurum province, have been examined. . The 18th century was a period when the Ottoman experienced some administrative problems in the provincial administration and thus many influential families emerged in Rumelia and Anatolia. In this century, called the “Age of the Ayans”, individuals who became outstanding in financial, military and administrative matters in their regions over time were able to maintain their sovereignty for many years through their sons and relatives. In this context, although Shehsūvārzādes is mentioned as “âyan” only once in the documents, they appear as a powerful family that gained influence in Kuruçay gradually. Since there is no previous comprehensive work on the Shehsūvārzāde family, the findings are largely based on archival documents. However, since the documents examined were contradictory, especially in terms of relative information, they were synthesized and the most accurate information was tried to be presented. In addition, based on the research, the origin of the Shehsūvārzāde family was discussed, their activities in Kuruçay were identified and the most appropriate family genealogy was presented.
Bu çalışmada Erzurum eyaleti sınırları dahilinde bulunan Kuruçay’da, eşkıyalık faaliyetleriyle ön plana çıkmış olan Şehsüvarzâde ailesinin kimliği ve etkinlikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. 18. yüzyıl, Osmanlı Devleti’nin taşra hakimiyetinde bir takım idarî aksaklıklar yaşadığı ve bunun sonucunda Rumeli ve Anadolu’da birçok nüfuzlu ailenin ortaya çıktığı bir dönemdir. “Âyanlar Çağı” adı verilen bu yüzyılda, zaman içerisinde bulundukları bölgelerde mali, askerî ve idarî konularda ön plana çıkan şahıslar hakimiyetlerini oğulları ve akrabaları vasıtasıyla uzun yıllar koruyabilmiştir. Bu bağlamda Şehsüvarzâdeler, belgelerde yalnızca bir defa “âyan” olarak anılsa da Kuruçay’da zamanla nüfuz kazanan güçlü bir aile olarak karşımıza çıkmaktadır. Şehsüvarzâde ailesi hakkında daha önce kaleme alınan kapsamlı bir eser bulunmadığı için ortaya çıkarılan bulgular büyük ölçüde arşiv belgelerine dayanmaktadır. Fakat incelenen belgeler özellikle akrabalık bilgileri açısından çelişki taşıdığından dolayı sentezlenmiş ve ortaya en doğru bilgiler sunulmaya çalışılmıştır. Ayrıca yapılan araştırmalar doğrultusunda Şehsüvarzâde ailesinin köken meselesi tartışılmış, Kuruçay’daki faaliyetleri tespit edilmiş ve en uygun aile şeceresi ortaya konulmuştur.