Akademik Veri Yönetim Sistemi
ISPEC 17 th INTERNATIONAL CONFERENCE ON AGRICULTURE, ANIMAL SCIENCE & RURAL DEVELOPMENT, Kırşehir, Türkiye, 25 - 27 Nisan 2025, ss.1179-1189, (Tam Metin Bildiri)
Serin iklim tahılları Türkiye’nin sahip olduğu ekolojik koşullar nedeniyle en fazla tarımı yapılan bitki grubudur. Serin iklim tahılları içerisinde buğday ve arpa öne çıkan iki cinstir ve ülkemizde daha çok doğal yağışa dayalı olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Buğday; un, makarna, bulgur, bisküvi ve diğer gıda maddelerine hammadde sağlamakta olup, Türkiye un ve makarna ihracatında dünyada ilk sıralarda yer almaktadır. Meteorolojik veriler özellikle de yağış miktarı ve yağışın yetiştirme dönemindeki dağılımı buğday yetiştiriciliğinde üretim miktarını ve verimi belirleyen ana faktördür. Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin etkileri ülkemizi de olumsuz etkilemektedir. Türkiye’nin 1970-2024 yılları arasındaki sıcaklık ortalaması 13.3 °C iken, 2024 yılı ortalaması 15.3 °C ile bu dönemde kaydedilmiş en sıcak yıl olmuştur. Sıcaklıklardaki artış trendine karşın, yağış miktarı ve oransal nem ortalamalarında yıldan yıla bir düşüş trendi devam etmektedir. Meteorolojik verilerdeki ekstrem durumlar, tarımsal üretimde etkili mantari hastalıkların da artışına sebep olabilmektedir. Tanede embriyonun bulunduğu bölgede, kahverengi ve siyah renk değişikliği ile kendini gösteren embriyo kararması hastalığı bunlardan birisidir. Biyotik ve abiyotik faktörler tanede renk bozulmasına neden olabilmektedir. Biyotik faktörler arasında embriyo kararmasına Alternaria spp., Cladosporium spp., Cochliobolus spp., Curvularia spp. ve Fusarium spp. gibi patojenler sebep olabilmektedir. Embriyo kararması son ürünü etkilediği için, birçok ülke ticarette enfekteli tane oranına yönelik sınırlamalar getirmiştir. Embriyo kararmasına uğramış taneler, renk bozulması nedeniyle un ve makarna üretiminde problem teşkil edebilmekte, ayrıca bazı mantar türleri insan ve hayvanlar için zehirli ve riskli mikotoksinler üretebilmektedir. Enfekteli tanelerin tohumluk materyal olarak kullanımında da olumsuzluklar ortaya çıkabilmektedir. Enfekteli tohumlar tarla koşullarında, çimlenme hızı, çimlenme gücü ve çıkış oranında azalmalara sebep olabilmektedir. Hastalıkla mücadelede en ekonomik ve çevreci yöntem olan dayanıklı çeşit ıslahına önem verilmeli, tane doldurma döneminde yapılacak sulamalarda dikkatli olunmalıdır.
Cool season cereals are the most widely cultivated plant group due to the ecological conditions in Türkiye. Wheat and barley are the two prominent species among cool season cereals and their cultivation in our country is mostly based on natural rainfall. Wheat provides raw materials for flour, pasta, bulgur, biscuits and other foodstuffs, and Türkiye is one of the leading exporters of flour and pasta in the world. Meteorological data, especially the amount of precipitation and its distribution during the growing period, is the main factor determining the amount of production and yield in wheat cultivation. The effects of global warming and climate change are also negatively affecting our country. Türkiye's average temperature between 1970 and 2024 was 13.3 °C, while 2024 was the warmest year recorded in this period with an average of 15.3 °C. Despite the upward trend in temperatures, the average rainfall and relative humidity continue to decline from year to year. Extreme conditions in meteorological data may cause an increase in fungal diseases that are effective in agricultural production. Black point disease, which manifests itself with brown and black discoloration in the area where the embryo is located in the kernel, is one of them. Biotic and abiotic factors can cause discoloration of the kernel. Among biotic factors, black point can be caused by pathogens such as Alternaria spp., Cladosporium spp., Cochliobolus spp., Curvularia spp. and Fusarium spp. Since black point affects the end product, many countries have imposed limitations on the proportion of infected grains in trade. Black point grains may pose a problem in flour and pasta production due to discoloration, and some fungal species may produce mycotoxins that are toxic and risky for humans and animals. Negative effects may also occur in the use of infected grains as seed material. Infected seeds may cause decreases in germination rate, germination power and emergence rate under field conditions. In the control of the disease, the breeding of resistant varieties, which is the most economical and environmentally friendly method, should be given importance and care should be taken in irrigation during the grain filling period.