Akademik Veri Yönetim Sistemi
13. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, Ankara, Türkiye, 26 - 28 Ekim 2023, ss.95-96
Çalışmanın amacı, kekliklerden elde edilen yumurtaların
kirlilik durumunun kuluçka sonuçları, civciv morfolojisi ve
civciv kalite özellikleri üzerine etkilerini irdelemektir.
Çalışmada, toprak zeminli yer sisteminde yetiştirilen bir
yaşlı damızlık kınalı keklik sürüsünden elde edilen peş peşe
üç günde toplanan 1279 adet kuluçkalık yumurta
kullanılmıştır. Yumurtalar kirlilik durumuna göre temiz
(n=417), hafif kirli (n=335), orta kirli (n=321) ve yoğun
kirli (n=206) olarak 4 farklı gruba ayrılmıştır. Morfoloji ve
civciv kalite özellikleri için her gruptan 70’er adet olmak
üzere toplam 280 adet hayvan ölçülmüştür. Deneme
sonuçlarına göre yumurta ağırlığı, döllülük oranı, erken
dönem embriyo ölüm oranı, kontaminasyon oranı, çıkım
zamanı, civciv ağırlığı, civciv verimi, aktivite skoru, civciv
uzunluğu, gaga uzunluğu, sırt uzunluğu, incik uzunluğu ve
incik genişliği ortalamaları bakımından gruplar arasında
fark bulunmamıştır. Temiz, hafif kirli, orta kirli ve yoğun
kirli gruplarında sırasıyla çıkış gücü ve kuluçka randıman
ortalamaları %81.74a, 69.81b, 68.67b ve 69.63b ve %64.85a,
53.32b, 53.73b ve 53.70b olarak bulunmuştur (p<0.01).
Civcivlerin göbek skoru (0-6-12 puan üzerinden)
ortalamaları yine aynı sırayla 7.90a, 6.90ab, 5.84bc ve 4.64c
olarak belirlenmiştir (p<0.05). Morfolojik özelliklerden
gaga genişliği ortalamaları 3.85a, 3.73b, 3.72b ve 3.63c mm;
kafa uzunluğu 16.77a, 16.25b, 16.87a ve 16.29b mm; kafa
genişliği 11.90a, 11.87a, 11.74ab ve 11.61b mm; orta parmak
uzunluğu 12.41ab, 12.19b, 12.68a ve 12.10b mm olarak
hesaplanmıştır (p<0.01). Embriyo ölümlerinden orta dönem
ortalamaları %2.61b, 9.00a, 7.54a ve 7.93a ve geç dönem
ortalamaları %6.19c, 12.36a, 13.81a ve 10.86b olarak
bulunmuştur (p<0.01). Yumurtaların kirli olması orta ve
geç dönem embriyo ölümlerini artırarak çıkış gücünü
önemli seviyede düşürmüştür. Bundan dolayı temiz
yumurtalarda çıkış gücü ve neticesinde kuluçka randımanı
en yüksek değere ulaşmıştır. Ayrıca, kirli yumurtalardan
çıkan civcivlerin göbek kusurları temiz gruba göre daha çok
olmakla birlikte kirlilik seviyesi artıkça göbek skorunun
azaldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, keklik kuluçkasında daha yüksek kuluçka randımanı ve daha iyi kalitede civciv
elde etmek için mümkün olduğunca temiz yumurta
üretilmesi tavsiye edilmektedir.
The aim of the study is to examine the effects of dirty eggs
obtained from partridges on hatching results, chick
morphology and chick quality characteristics. In the study,
1279 hatching eggs collected in three consecutive days from
one old partridge flock reared in a soil floor system were
used. Eggs were divided into 4 different groups according
to their dirty status: clean (n=417), slightly dirty (n=335),
medium dirty (n=321) and heavily dirty (n=206). A total of
280 chicks, 70 from each group, were measured for
morphology and chick quality characteristics. According to
the trial results, there was no difference between the groups
in terms of egg weight, fertility rate, early embryo mortality
rate, contamination rate, hatching time, chick weight, chick
yield, activity score, chick length, beak length, back length,
shank length and shank width averages. The average
hatchability of fertile eggs and hatchability in clean, slightly
dirty, medium dirty and heavily dirty groups were found to
be 81.74%a, 69.81b, 68.67b and 69.63b, and 64.85%a, 53.32b,
53.73b and 53.70b, respectively (p<0.01). The average navel
score of the chicks (out of 0-6-12 points) was determined as
7.90a, 6.90ab, 5.84bc and 4.64c, in the same order (p<0.05).
Among the morphological characteristics, the average beak
widths are 3.85a, 3.73b, 3.72b and 3.63c mm; head length
16.77a, 16.25b, 16.87a and 16.29b mm; head width 11.90a,
11.87a, 11.74ab and 11.61b mm; middle finger length was
calculated as 12.41ab, 12.19b, 12.68a and 12.10b mm
(p<0.01). Among embryo deaths, mid-term averages were
2.61b, 9.00a, 7.54a and 7.93a%, and late-term averages were
6.19c, 12.36a, 13.81a and 10.86b% (p<0.01). Dirty eggs
increased mid- and late-term embryonic mortality and
significantly reduced hatchability of fertile eggs. Therefore,
hatchability of fertile eggs and consequently hatchability
reached the highest value in clean eggs. In addition, it has
been determined that chicks hatched from dirty eggs have
more navel defects than the clean group, but the navel score
decreases as the dirty level increases. As a result, it is
recommended to produce as clean eggs as possible in order
to obtain higher hatchability and better quality chicks in
partridge incubation.