Akademik Veri Yönetim Sistemi
I.Ulusal Halk Sağlığı Hemşireliği Kongresi,, İzmir, Türkiye, 17 Haziran 2014 - 20 Haziran 2015, ss.161-162
Bu araştırmanın amacı; Huzurevinde yaşayan diyabetli yaşlılara diyabetik ayak bakımı yaparak ve eğitim vererek bu konuda beceri kazandırmak, haftalık ayak muayeneleri ile takip etmek ve komplikasyonları önlemek’tir. Bu araştırma deneysel olarak Kayseri Büyükşehir Belediyesi Hacı Rukiye Gazioğlu Huzurevi’nde yaşayan otuzüç diyabetli yaşlı bireyle yapılmıştır. Araştırmada örneklem seçimine gidilmeyip, araştırmaya dâhil edilme ölçütlerine uyan ve araştırmaya katılmayı kabul eden huzurevindeki tüm diyabetli bireyler örneklemi oluşturmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak; yaşlıların sosyo-demografik verilerini içeren yaşlı tanıtım formu ve araştırmacı tarafından litaratür doğrultusunda hazırlanan 13 Sorudan oluşan haftalık diyabetik ayak kontrol listesi kullanılmıştır. Yaşlıların ilk ayak muayeneleri yapıldıktan sonra, yaşlılara ayak bakımı ile ilgili eğitimleri verilmiştir. Ayak bakım uygulamalardan yaşlıya bakım veren personeller de sorumlu olduğu için bu eğitimlere dahil edilmiştir. Eğitimlerden sonra ayak kontrollerine başlanmıştır. Ayak kontrolleri haftada bir kez olmak üzere 12 hafta sürmüştür. Ayak kontrolleri sırasında yaşlılara verilen eğitimler tekrar edilmiş, görülen komplikasyonlara yönelik olarak girişimde bulunulmuştur. Verilerin analizi Wilcoxon t-testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Örneklem grubunun %50’si erkek, %70’inde diyabetin dışında başka bir kronik hastalık bulunmakta ve %56,7’si kendi ayak bakımını yapamamaktadır. Ödem, yara, tırnak kesimi alt başlıklarının eğitim öncesi yapılan ayak muayeneleri ile çalışma bitiminde yapılan ayak muayeneleri ölçümleri arasında önemli fark olduğu bulunmuştur ( z ödem = -2,111; p ödem: 0,035, z kızarıklık= -2,668; p kızarıklık: 0,008, z yara= -2,309; p yara: 0,021, z tırnak kesimi= -3,804; p tırnak kesimi: 0,000). Önceden var olan ödem, kızarıklık, yara bulgularının 12 hafta içerisinde iyileştiği görülmektedir. Ayrıca çalışma sırasında yeni ödem, kızarıklık, yara, his kaybı, mantar, döküntü, kaşıntı oluşumları gözlenmiş olup gerekli müdahaleler yapılarak tedavi edilmiştir. Tırnak kesimi ile ilgili olarak da değişimlerin olduğu gözlenmiştir. Diyabetli hasta eğitimiyle ve rutin kontrollerle; hastaya kendi kendisine ayak bakımının önemi konusunda farkındalık kazandırma, travma ve lezyon oluşumunu önleme, lezyon görüldüğünde iyileşmesine yardım etme ve tekrarını önleme, hastaneye tekrarlı yatışların önlenmesi sağlanabilir. Bu nedenle diyabetli yaşlıların sağlığını koruma ve geliştirme adına halk sağlığı hemşiresi olarak, ayak bakımı ile ilgili eğitimlerin yaşlı ve bakım veren personele verilmesi ve rutin ayak muayenelerinin yapılması önerilmektedir. Anahtar kelimeler: Diyabetik ayak kontrolü, ayak bakımı eğitimi, yaşlı sağlığı Kaynaklar: 1. Arıcan Ö, Şaşmaz S. Diyabetik Hastalarda Ayak Bakımı. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2004; 24(5): 541-6. 2. Beğer T, Erdinçler DS, Çurgunlu A.Yaşlıda Diabetes Mellitus, Akad Geriatri 2009; 1: 20-30. 3. Çapoğlu İ, Yenidünya MO, Ünüvar M, Diabetik Ayağın Değerlendirilmesi, AÜTD 2001; 33: 39-42.