Akademik Veri Yönetim Sistemi
YOBÜ II. ULUSLARARASI ORTA ANADOLU SEMPOZYUMU, Yozgat, Türkiye, 15 - 17 Mayıs 2025, (Özet Bildiri)
Sürdürülebilirlik
muhasebesi, işletmelerin çevresel, sosyal ve ekonomik faaliyetlerinin
ölçülmesi, raporlanması ve analiz edilmesini amaçlayan bir muhasebe türüdür. Bu
yaklaşım, geleneksel finansal muhasebenin ötesine geçerek işletmenin çevresel
etkilerini, doğal kaynak kullanımını, karbon ayak izini ve toplumsal
katkılarını da dikkate almaktadır. Sürdürülebilirlik muhasebesi, paydaşlara
daha bütüncül ve şeffaf bilgi sunarken, işletmelere uzun vadeli stratejik
kararlar alma konusunda rehberlik etmektedir. Günümüzde bu alan, sürdürülebilir
kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde gelişmekte ve artan akademik ilgi
görmektedir.
Bu
çalışmada, sürdürülebilirlik muhasebesi konusundaki akademik literatürün
değerlendirilmesi amacıyla bibliyometrik analiz yöntemi kullanılmıştır. Analiz
kapsamında, Web of Science (WoS) veri tabanında “sustainability accounting”
anahtar kelimesiyle yapılan tarama sonucunda, SSCI ve ESCI endekslerinde yer
alan toplam 913 makale incelenmiştir. Bibliyometrik analiz için VOSviewer
(1.6.20) yazılımı kullanılmış; yazarlar, ülkeler, kurumlar, anahtar kelimeler
ve atıf ilişkileri temel alınarak alandaki araştırma dinamikleri görselleştirilmiştir.
Sürdürülebilirlik
muhasebesiyle ilgili ilk yayının 2003 yılında yapıldığı tespit edilmiştir; en
yoğun yayın yılı ise 129 çalışmayla 2023 olmuştur. 2025 yılının ilk çeyreğinde
ise 34 yayın kaydedilmiştir. Yazarlar arasında Schaltegger, S. ve Burritt, R.
hem yayın hem de atıf sayılarıyla öne çıkmakta; aynı zamanda yüksek bağlantı
gücüne sahiptir. Ülke analizinde, en çok yayın ve atıfa sahip ülke Avustralya
olurken, Almanya ve İspanya da alana önemli katkılar sağlamaktadır. Kurumsal
düzeyde University of South Australia, en yüksek atıf sayısına sahip kurum
olarak dikkat çekmektedir. Anahtar kelimeler arasında en sık kullanılan terim
“sustainability accounting” olmuş; çevresel muhasebe ve raporlama temaları ön
planda yer almıştır. En fazla atıf alan çalışmalar arasında Burritt (2010) ve
Schaltegger (2010) yer almakta; Gray, Bebbington ve Schaltegger ise literatürde
en çok birlikte atıf yapılan yazarlar arasında bulunmaktadır. Yayınların en
yoğunlaştığı dergi Sustainability Accounting Management and Policy Journal
olurken, en fazla atıf Accounting Auditing & Accountability Journal’da
yayımlanan çalışmalara yapılmıştır.
Bu çalışma,
sürdürülebilirlik muhasebesi alanındaki akademik literatürü sistematik bir
biçimde inceleyerek, alandaki başlıca aktörleri, işbirliği yapıları ve
araştırma eğilimlerini ortaya koymuştur. Elde edilen bulgular, son yıllarda bu
alana yönelik ilginin önemli ölçüde arttığını göstermektedir. Literatürde
çevresel etkiler, sürdürülebilirlik raporlaması ve kurumsal sosyal sorumluluk
konularının ağırlık kazandığı gözlemlenmiştir. Gelecek araştırmalarda
disiplinler arası yaklaşımların benimsenmesi, gelişmekte olan ülkelerden
katkıların artırılması ve akademik literatür ile uygulama arasındaki bağın
güçlendirilmesi önerilmektedir. Ayrıca, sürdürülebilirlik muhasebesinin
dijitalleşme, yapay zekâ ve veri analitiği gibi yeni teknolojik gelişmelerle
nasıl etkileşime girdiğini inceleyen çalışmaların literatüre önemli katkılar
sağlayacağı düşünülmektedir.