Osmanlı kültüründe çeşme mimarisi oldukça önemli bir yere sahiptir. Bunun en önemli nedeni İslam dininin suya verdiği önem ve insanlara su kaynağı sağlamanın en iyi hayır işlerinden sayılmasıdır. Ayrıca “Sadakanın en faziletlisi su teminidir” Hadis-i Şerifi de teşvik edici olmuştur. Nitekim günümüzde dahi hayır işlerinin başında çeşme mimarisiyle karşılaşmaktayız. Osmanlı mimarisinde şehir dokusunun gelişiminde önemli yapı birimlerinden olan çeşmeler, bağımsız ya da çeşitli yapı toplulukları arasında inşa edildikleri gibi, yol kenarları, açıklık ve kır yerlerinde de inşa edilmişlerdir.

Konumuzu teşkil eden Yozgat Duvar Resimlerinde toplam üç adet çeşme betimlemesine yer verilmiştir. Bunlardan iki tanesi Başçavuş Camisinde bir tanesi ise Nizamoğlu Konağındadır. Kaynaklardan Osmanlı döneminde Yozgat şehrinde birçok çeşmenin olduğu bilinmekle birlikte bunlardan günümüze ulaşabilenleri sınırlıdır. Çalışmamızda ele alacağımız bu duvar resimleri yapıldığı dönemin Yozgat şehrini konu alması ve yok olmuş eserler hakkında bize bilgi vermesi açısından oldukça önemlidir. Yozgat Çeşmeleriyle ilgili doğrudan bir çalışma olmamakla birlikte çeşitli kaynaklarda mevcut ve yok olmuş çeşmelere değinilmiş ancak duvar resimlerine konu olan bu çeşme betimlemeleri hakkında herhangi bir çalışma yapılmamış olması bizi böyle bir çalışma yapmaya teşvik etmiştir. Çalışmamız kapsamında duvar resimlerinde yer alan çeşmelerin tanımlanarak, Yozgat’ta günümüzde var olan çeşmelerle karşılaştırılarak değerlendirilmesi hedeflenmektedir.