Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yozgat Bozok Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEDANUR BİRİNCİ
Danışman: Çiğdem Belgin Dikmen
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
1987 yılında Birleşmiş Milletler tarafından yayımlanan Çevre ve Kalkınma Raporu’nda kullanılan sürdürülebilirlik kavramı; gelecek kuşakların gereksinimlerinin karşılamada ödün vermeden bugünün gereksinimlerinin karşılanması şeklinde tanımlanmış, anahtar bir kelime olarak yerel ve küresel ölçekte kabul görmüştür. Kavram mimarlık disiplininde yapısal faaliyetlerin ekolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel boyutları ile yeniden değerlendirilmesini sağlamıştır. Sosyal ve kültürel sürdürülebilirlik kapsamında kültürel mirasın korunması ve yapının mekânsal özelliklerinin, kullanıcının yaşam biçimi ve alışkanlıklarının gelecek nesillere aktarılması için stratejiler üretilmesi önem kazanmaktadır. Rize’de farklı kullanıcıların yaşadığı köylerde kullanılan geleneksel konutların mekânsal yapısının incelenmesine ve korunmasına odaklanan çalışma; sosyal ve kültürel sürdürülebilirlik kapsamında Rize’de çoğunlukla Türk ve Laz halkın yaşadığı köylerdeki geleneksel konutların yapısal/mekânsal özelliklerini yerleşim, yapım teknikleri, malzeme kullanımı ile değerlendirmek, kullanıcı yaşam biçiminin mekâna nasıl yansıdığını araştırmak ve konutların korunması için öneriler sunmaktır. Çalışmada amaç, kapsam, hipotez ve sınırlıklar tanımlanmış, sürdürülebilirlik ve geleneksel konutlara yönelik kavramsal çerçeve oluşturularak kapsamlı bir literatür araştırması yapılmış, Doğu Karadeniz Bölgesi ve Rize’de geleneksel konutlarının mekânsal yapısı yerleşim özellikleri, yapım tekniği, cephe düzeni, iç mekân özellikleri ve konuta yardımcı elemanları (serender) ile incelenmiştir. Çalışmada Rize’nin tarihsel gelişimi, coğrafi konumu, demografik, sosyal ve ekonomik yapısı araştırılmış, önerilen yöntem tartışılmış, alan çalışması için belirlenen köylerde analizler yapılmış ve bulgulara yer verilmiştir. Çalışmanın son bölümünde sonuçlar ve geleneksel konutların korunmasına yönelik öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Sosyal-kültürel sürdürülebilirlik, geleneksel konut, serender, Rize, Çayeli, Fındıklı