Yerköy-Çiçekdağ (Yozgat) bölgesindeki manganez cevherleşmesinin jeokimyası ve kökeni


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yozgat Bozok Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SÜMEYRA KULAKSIZ

Danışman: Nursel Öksüz

Özet:

Eğerci köyü ferromanganez yatağı, Yerköy (Yozgat) ilçesinin 16km Güneybatısında bazalt kireçtaşı dokanağı ile kireçtaşının içerisinde bantlı yer yer ise ağsal yapıda gözlenmektedir. Ana mineral olarak pirolusit, götit ve ramsdellit daha az oranda ise manyetit belirlenmiştir. Gang mineralleri ise kalsit ve kuvarstır. Çalışmada özellikle cevherleşmenin jeokimyası, petrografisi ve sıvı kapanımı verileri değerlendirilmiştir. Cevher örneklerinin eser element, ana oksit ve Nadir Toprak Elementleri (NTE) verilerinin jeokimyasal sonuçları yorumlandığında ve çeşitli diyagramlara yerleştirildiğinde ise denizel hidrotermal, karasal hidrotermal, denizel hidrojenetik ve tatlı su hidrojenetik alanlarda dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Bu durum, Mn oksitlerin hidrotermal oluşumdan sonra diyajenetik ve süperjenle ilişkili sıvılardan etkilenmiş olabileceğini göstermektedir. Sıvı kapanımı çalışmalarına göre ise cevherleşme üç farklı çözelti evresine işaret etmektedir. Bunlardan ilki 143-236 °C arasında dağılım sunarken, ikinci evre 269-317 °C arasında ve üçüncü evre ise 338-438 °C arasında değişmektedir. Hesaplanan tuzluluk miktarları ise Tip I sıvı kapanımlarında kısmen yüksekken (1.9-14.7 ağ. % NaCl eşd.), Tip II ve III sıvı kapanımlarının tuzlulukları daha düşüktür (1.9-5.1 ağ. % NaCl eşd.). Bu değerler dikkate alındığında cevherleşmenin magmatik ve meteorik kökenli çözeltilerin karışımından oluştuğuna işaret etmektedir.